نتایج و جمع‌بندی

بهبود چشمگیری در درد، جویدن، تکلم، فعالیت، تفریحات، شرایط روحی، اضطراب و کیفیت زندگی بیماران مشاهده شد. قرینه‌بودن صورت و اکلوژن بیماران با بازشوندگی کافی و حرکت جانبی (لترال) فک بدون انحراف در حین حرکت حاصل شد. این تحقیق نشان داد توسعه سیستم‌های طراحی و تولید به کمک رایانه در باز‌سازی‌های فک و صورت، نتایج جراحی را تا حد زیادی بهبود داده‌است، زیرا ابعاد و کانتور (هندسه سطح خارجی) پروتز می‌تواند با توجه به نیاز بیمار و تشخیص جراح شخصی ‌سازی شود. در سال ۲۰۱۶ لی و همکارانش در مطالعه‌ای جراحی بایمکس و بازسازی فک پایین به کمک پروتز مندیبل پرینت سه‌بعدی به روش ساخت افزایشی با پرتو الکترونی را مورد بررسی قرار دادند که نتایج موفقیت‌آمیزی از بازیابی عملکرد و زیبایی فک پایین به همراه داشت.  آن‌ها در این مطالعه ۲ عدد اباتمنت به طراحی مجازی خود اضافه‌کردند که به این روش امکان بازسازی دندا‌نها به کمک پروتز‌های دندانی فراهم شود.

نتایج جراحی به دست آمده در این مطالعه، نشان داد رضایت بیماران از نظر زیبایی، حرکات فک و اکلوژن تا حد زیادی با استفاده از روش بازسازی به کمک پروتز‌های سفارشی جلب شده است. ایمپلنت‌های دندانی یکپارچه قرار گرفته بر روی پروتز امکان بازیابی دندان‌ها رو فراهم کرد. عملکرد طبیعی فک بدون درد و بدون اثر مشهودی از اینسیژن حاصل شد. همچنین بازسازی راستا و بوردر تحتانی فک پایین و در نتیجه‌ی آن بازیابی شکل فک پایین به صورت کامل انجام شد.

مطالعات و بررسی‌های بیشتری با تعداد بیماران بیشتر و طراحی‌ها و ساختار‌های متنوع تر پروتز‌های تولید شده به روش ساخت افزایشی مورد نیاز است. به علاوه عکس‌العمل بافت نرم اطراف پروتز فک تیتانیومی نیاز به تحقیقات بیشتری دارد.

به نظر می‌آید پروتز مندیبل شخصی‌سازی شده برای بازسازی دقیق استخوان فک پایین با ظرافت بیشتر بسیار مفید است. کانسپت استفاده از  پروتز‌های سفارشی به کمک طراحی سه‌بعدی و مجازی درمان و مدل استئولیتوگرافی و طراحی و تولید به کمک رایانه باعث پیشرفت بسیار زیای در بازیابی استخوان مندیبل شده و دربه دست آمدن پروفایل صورت خوب، زیبایی و بازسازی دندان‌ها و جلوگیری از عوارض شدید مربوط به جراحی آتوگرفت کمک کننده خواهد بود.

بازسازی ساختار استخوان‌های فک، صورت و جمجمه حتی برای جراحان باتجره کاری چالشی و دشوار است. هدف اصلی بازسازی صدمات این ناحیه بازیابی عملکرد و ظاهر می‌باشد. استاندارد طلایی درمان این مشکلات استفاده از آتوگرفت‌ها است، که این روش با محدودیت‌ها متعدد از جمله عدم دسترسی به محل مناسب برای برداشت استخوان با ابعاد و هندسه مناسب به ویژه در مورد صدمات بزرگ، مشکلات برداشت گرفت، صدمه دیدن محل برداشت گرفت، عدم رضایت بیماران، احتمال عفونت در محل برداشت و کاشت گرفت، افزایش مدت زمان جراحی، نیاز به افزایش اعضای متخصص تیم جراحی و تحلیل گرفت استفاده شده مواجه است. با توجه به محدودیت‌های عنوان شده، تحقیقات در زمینه یافتن مواد مصنوعی مناسب و روش‌های برنامه‌ریزی پیش‌از جراحی (pre surgical planning) مورد نیاز برای بهبود بازسازی مندیبل، صورت و جمجمه ادامه دارد.

روش‌های مختلف بازسازی قابل استفاده در حال حاضر برای بازسازی آسیب فک و صورت عبارتند از استفاده از آتوگرفت، گرفت مصنوعی و زنوگرفت که از بین این موارد آتوگرفت به عنوان استاندارد طلایی این باز‌سازی‌ها شناخته می‌شود. در بازسازی مندیبل از گرفت‌های میکرووسکولار برای بازیابی هر دو بعد عملکردی و ظاهری مورد استفاده قرار میگیرد. گرچه به دلایل مختلف از جمله طولانی شدن روند جراحی، ایجاد عوارض در ناحیه اهدا کننده، طولانی‌تر شدن زمان بستری بیمار، احتمال وقوع عفونت در هر دو ناحیه برداشت و کاشت گرفت و تحلیل گِرفت، مشکل طولانی شدن دوره نقاحت و تاخیر در بازیابی عمکرد در بازسازی‌های صورت گرفته به کمک گرفت میکرووسکولار منجر خواهد شد که این مساله مکررا اشاره می‌شود. از همین رو احساس نیاز به ارائه روش‌های جایگزین در بازسازی فک پایین رو به افزایش است.

استفاده از پلیت‌های بازسازی لاکینگ در  آسیب دیدگی پیشنهاد می‌شود، البته خم و شکل دادن مناسب این پلیت‌ها برای به دست‌اوردن هندسه و کانتور مناسب فک پایین مورد نیاز خواهد بود. در اکثر مراکز، جراحان به استفاده از مدل‌های آناتومیک سه‌بعدی لیتوگرافی برای خم دادن پلیت قبل از عمل تمایل نشان می‌دهند و این تمایل رو به افزایش است.

جراحان می‌توانند در روند درمانی مورد نظر خود از طراحی پروتز‌های شخصی‌سازی‌شده که باعث افزایش دقت و قابل‌پیش‌بینی شدن نتایج می‌شود استفاده کنند. سیستم‌های طراحی و تولید به کمک کامپیوتر (CAD/CAM) شرایطی را فراهم می‌کنند که جراح به دقت بسیار بالا قبل از جراحی برنامه‌ریزی، ریزکشن یا استئوتومی مجازی و طراحی پروتزهای شخصی‌سازی‌شده را انجام دهند. این تکنولوژی پیشرفته باعث فراهم شدن امکان تبدیل مدل‌ها و طراحی‌های مجازی به پروتز‌های شخصی‌سازی‌شده واقعی شده است.

این مطالعه برای بررسی بهبود عمکرد فک پایین، ظاهر صورت و کیفیت زندگی پس از بازسازی آسیب‌های پیچیده فک پایین به کمک پروتز‌های شخصی‌سازی‌شده سه‌بعدی تیتانیومی ارائه شده است.

در پست‌های بعدی شاخص و نحوه انتخاب بیماران و فرآیند طراحی پروتز‌ها در این مقاله عنوان خواهد شد.

1نتایج تحقیق

با توجه با نتایج نهایی تحقیق، شرایط قرارگیری و فیت بودن پروتز‌های سابپریوستیل شدیدا رضایت بخش بود. میانگین نمره فیت بودن ۷ از ۱۰ بود و تنها دو مورد تطابق ناکافی  داشتند ( با نمره ۴ و ۵) که دلیل آن وجود آرتیفکت ناشی از تاج دندان‌ها مجاور در طی قرآیند شبیه‌سازی ۳بعدی بوده است. هر چند این دو مورد در حین جراحی با استخوان بیمار‌ها تطابق داده شدند.

میانگین مدت زمان جراحی ۳/۴۴ دقیقه (انحراف از معیار 4/19± با میانه ۳۷) بود. هر چند این مقدار به شدت تحت تاثیر دو موردی بود که تطابق آن‌ها با استخوان شرایط مطلوب را نداشت، مواردی که ۸۵ و ۶۷ دقیقه از لحظه بیهوشی تا بخیه زمان بردند.

در فالو آپ یک ساله بیماران هیچکدام از ایمپلنت‌ها از دست نرفت (دچار فیلر یا غیر قابل استفاده نشد) و در نتیجه نرخ ماندگاری یکساله ۱۰۰ درصد بود. هر چند یکی از پروتز‌ها بلافاصله پس از عمل عوارضی از جمله درد و ناراحتی بیمار و همچنین ترشحات پس از جایگذاری ایجاد کرد و دو بیمار عوارض بلندمدت نشان دادند. عوارض کوتاه‌مدت شامل ۱۰ درصد بیماران و عوارض بلندمدت شامل ۲۰ درصد بیماران شد. هرچند همه این عوارض ذاتا جزئی  بودند اما ۳۰ درصد بیماران شرکت‌کننده دچار عوارض شدند.

با وجو اینکه این تحقیق دارای محدودیت‌هایی از جمله تعداد محدود نمونه‌ها و مدت زمان فالو‌آپ کوتاه‌مدت بود همچنان میتوان نتیجه‌گیری مثبتی برای آن متجسم شد. این روش ثابت کرد روش مناسبی برای ساخت پروتز‌های سابپریوستیل با دقت تولید بالا برای بیماران مسن دچار به آتروفی شدید استخوانی که از استفاده از روش‌های تهاجمی و بلندمدت درمان از جمله احیا استخوانی امتناع می‌ورزند مناسب است. علاوه بر این میزان عوارض کوتاه‌مدت و بلند‌مدت ایجاد شده نیز کم بود.

در بخش قبل تاریخچه پروتزهای ساب‌پریوستئال و دشواری ساخت و استفاده از این پروتزها عنوان شد.

گزینه اول استفاده از مواد بازسازی به وسیله روش‌هایی است که با عناوینی همچون پیوند و آگمنت استخوانی باز و بسته، احیا هدایت‌شده استخوان (از جمله استفاده از مش‌های بازسازی استخوان تحلیل رفته) با استفاده از مواد غیر‌جذبی و یا ممبران‌های جذبی، تکنیک ریج اسپلیت، استخوان‌سازی کششی (دیسترکشن استخوانی) و یا آگمنت سینوس (سینوس لیفت) شناخته می‌شوند. مساله موجود در استفاده از این روش‌ها مدت زمان طولانی درمان، و امکان بروز عوارض حین و پس‌ از جراحی به دلیل پیچیدگی پروسه درمان است. به علاوه هزینه مالی زیادی برای بیمار به همراه دارد.

روش دوم استفاده از ایمپلنت‌های درون استخوانی در مکان‌های نا‌مطلوب از نظر آناتومیک، بدون استفاده از روش‌های احیا استخوان است. از جمله استفاده از ایمپلنت‌های کوتاه (شورت ایمپلنت)، ایمپلنت زاویه‌دار (تیلتد ایمپلنت)، ایمپلنت زایگوماتیک از جمله این ایمپلنت‌ها هستند که البته در عمل کمتر مورد استفاده قرار میگیرند.

و در روش سوم در مورد برخی بیمارانی که دچار تحلیل شدید استخوانی شده‌اند و تمایلی به استاده از روش‌های بازسازی و احیا استخوانی ندارند، فناوری‌های مدرن دیجیتال روشی قابل اتکا و تایید شده ارائه می‌دهند. در این روش شرایط ساخت پروتز ساب‌پریوستئال شخصی‌سازی شده که در تطابق با مورفولوژی ناحیه مورد نظر و آناتومی بیمار باشند امکان پذیر است. این روش به صورت خاص در مورد افراد مسن که نیاز به درمانی خاص دارند و شرایط انتخاب روند درمانی طولانی و پیچیده جراحی‌های احیا و بازسازی استخوان را ندارند کاربرد بیشتری دارد.

هدف این مطالعه نشان‌ دادن کاربرد درمانی پروتز‌های پرینت سه‌بعدی شخصی‌سازی‌شده ساب‌پریوستئال تیتانیومی، برای جایگذاری پروتز دندانی ثابت در بیماران مسن دچار به آتروفی شدید در قسمت خلفی مندیبل‌ها می‌باشد. در پست‌های بعدی مراحل طراحی و تولید این نوع پروتز، نحوه قرارگیری داخل دهان و ارزیابی عملکرد این نوع پروتز‌ها از نظر میزان فیت شدن، عوارض و غیر‌ قابل استفاده شدن ارائه خواهد شد.