مقدمه ای درباره قرینه سازی صورت

پیش از پرداختن به روش‌های قرینه‌سازی صورت، بهتر است تعریفی از تقارن صورت داشته باشیم. تقارن صورت به تطابق کامل چهره در اندازه، مکان، شکل و آرایش هر یک از اجزای صورت نسبت به صفحه ساژیتال (صفحه عمودی که بدن را به دو نیمه متقارن چپ و راست تقسیم می کند) اشاره دارد. بنابراین عدم‌تقارن به تفاوت دوطرفه بین چنین اجزایی گفته می شود. باید دانست که تقارن دوطرفه کامل تقریبا هرگز در بدن هیچ انسانی وجود ندارد و معمولا با متقارن‌سازی این مسئله انجام‌پذیر است.
با توجه به علاقه روزافزون جمعیت به زیبایی‌شناسی صورت، تعداد فزاینده‌ای از بیماران به دلیل ناهنجاری‌های مختلف اسکلتی صورت تحت عمل جراحی و روش‌های قرینه‌سازی صورت قرار گرفته و می‌گیرند. به طور کلی بیشتر شکایات مربوط به عدم جذابیت صورت را نیز می توان از سه جنبه تفکیک کرد: نمایه، ظاهر وزنی و عدم تقارن. در میان این بیماران، بیش از نیمی از آسیایی‌ها دچار عدم تقارن صورت هستند، به‌ ویژه آن‌هایی که راست‌دست هستند! تعدادی از مطالعات نشان داده‌اند که تقارن نقش مهمی در تعیین جذابیت چهره دارد. با این حال، عدم تقارن جزئی می تواند درک طبیعی‌تری از صورت را ایجاد کند. بنابراین، چنین سطحی از عدم‌تقارن را نمی‌توان غیرجذاب تلقی کرد.

عدم‌تقارن در صورت، به معنی عدم‌وجود نظم در موارد بالا است.
به دلیل زیاد بودن متغیرها و عوامل ایجادکننده نامتقارنی صورت، طبقه‌بندی انواع عدم‌تقارن مشکل است. روش‌های قرینه‌سازی صورت نیز اغلب به دلیل عدم‌تقارن صورت ناشی از علل مادرزادی مانند میکروزومی ‌همی‌فیشیال، علل محیطی مانند تومور، عفونت یا تروما و عوامل عملکردی مانند عادت یا تداخل occlusal انجام می‌گیرد. عدم‌تقارن ناشی از یکی از علل نامبرده، می‌تواند الگوهای مختلفی بسته به ویژگی‌های شخصی، زمان شروع، جبران عضلانی و رشد اسکلتی عضلانی صورت داشته باشد.

انواع نامتقارنی صورت

روش‌های قرینه‌سازی صورت یا همان جراحی تقارن، روشی است که می تواند از تکنیک‌های مختلفی شامل پرکننده‌های پوستی/ فیلر، بوتاکس یا سایر روش‌های جراحی که برای افزایش تقارن صورت هستند، استفاده کند.
عدم‌تقارن مشاهده‌شده در صورت بیمار توسط خود او، متداول‌ترین ناراحتی کاندید جراحی پلاستیک است. میزان عدم‌تقارن صورت به طور قابل‌توجهی در افراد متفاوت است و انواع مختلفی از عدم‌تقارن صورت نیز وجود دارد. به همین دلیل، درمان‌های توصیه‌شده به هر بیمار بستگی به نوع و شدت عدم‌تقارن دارد. در مواردی با عدم‌قرینگی بیشتر، در صورتی‌که موارد بالا کارساز نباشند یا به هر دلیلی امکان به‌کارگیری آن‌ها وجود نداشته باشد، نیاز به استفاده از پروتزها مطرح می‌شود. پروتزهای شخصی‌سازی‌شده تیتانیومی تولیدشده به روش پرینت سه‌بعدی و با طراحی منحصر به فرد برای هر بیمار، کاملا زیست‌سازگاز بوده و یک راه‌حل مطمئن برای بازیابی تقارن صورت می‌باشد که نتایج زیبایی و عملکرد رضایت بخشی را برای متقاضیان جراحی قرینه‌سازی صورت به همراه داشته است.

نامتقارن بودن صورت شامل 5 نوع می شود:

1. عدم تقارن ساختاری، زمانی اتفاق می افتد که شکل صورت در حالت خنثی نامتقارن به نظر می رسد. این مسئله اغلب به دلیل نامتقارن بودن ویژگی های مرکزی چهره است، به عنوان مثال: چشم، بینی یا دهان.
2. عدم تقارن عملکردی که این نوع عدم تقارن نتیجه رویدادهای عصبی است. عدم تقارن صورت زمانی که ماهیچه های صورت فعال می شوند بیشتر ظاهر می شود و قابل مشاهده است.
3. عدم تقارن ناقص وقتی مشاهده می شود که یکی از اجزای صورت متقارن نباشد. مثلا ممکن است از نظر یک شخص، بینی او کج باشد و حس کند که صورتش نامتقارن است.
4. عدم تقارن کامل چهره، که در اکثر بیماران موجب ایجاد احساس عدم تقارن در کل صورت می شود. در این افراد دو طرف صورت به طور قابل توجهی متفاوت است.
5. پیری نامتقارن صورت نیز زمانی اتفاق می‌افتد که در زمان پیر شدن سمت ضعیف‌تر صورت سریع ‌تر پیر شده و منجر به تفاوت ‌های نامتقارن می‌ شود.

علل عدم‌تقارن صورت

عدم‌تقارن صورت معمولاً نتیجه این است که صورت ما در یک طرف غالبیت بیشتری دارد. در اکثر افراد سمت راست صورت غالبیت بیشتری وجود دارد که اغلب منجر به بلندتر شدن کره چشم و ابرو و برجسته‌‌تر شدن استخوان گونه می ‌شود. علل شایع عدم‌تقارن صورت، طبق Healthline عبارتند از: ژنتیک، آسیب توسط خورشید، سیگار کشیدن، کار دندانپزشکی، سالخوردگی یا سکته.

انواع عدم‌تقارن که نیازمند اجرای روش‌های قرینه‌سازی صورت هستند.
جراحی تقارن صورت چیست؟
جراحی تقارن صورت یک عمل زیبایی است که استفاده از پرکننده‌های صورت را با روش‌های جراحی ترکیب می کند تا تقارن صورت بیماران را افزایش دهد. روش‌های قرینه‌سازی صورت برای هر فردی منحصر به فرد است. زیرا درمان‌های خاص توصیه‌شده به نواحی ایجادکننده عدم‌تقارن و اهداف شخصی و ظاهر مورد نظر بیمار بستگی دارد. قبل از انجام هر عملی، مشاوره با یک جراح پلاستیک کاملا ضروری است. یک جراح ارزیابی کاملی از ساختار صورت شما انجام می‌دهد و اطمینان حاصل می کند که روش مورد استفاده برای شما، تقارن کلی صورت شما را افزایش خواهد داد.
شدت عدم تقارن و جنبه‌های صورت است که تعیین‌کننده روش‌های قرینه‌سازی صورت است. گاهی ممکن است به بیمار مبتلا به عدم‌تقارن فقط فیلر صورت توصیه شود. گاهی راه‌حلی ساده تمام چیزی است که برای تقویت تقارن صورت نیاز است. این روش به عنوان متعادل کننده شناخته می شود و فقط از فیلرهای پوستی برای متعادل کردن دو سمت صورت استفاده می‌شود و شامل هیچ‌گونه روش جراحی نمی شود. در بسیاری از موارد نیز برای رسیدن به زیبایی مورد نظر، به ترکیبی از پرکننده‌های صورت و روش‌های جراحی نیاز دارند. به عنوان مثال، برخی از بیماران مایل به جراحی زیبایی بینی هستند تا شکل، اندازه یا زاویه بینی خود را تغییر دهند و فیلرهای صورت را برای بهبود سایر نواحی صورت می‌خواهند. مزیت استفاده از پروتزهای شخصی‌سازی‌شده برای بازیابی تقارن صورت این است که این پروتزها، بصورت منحصر به فرد براساس آناتومی بیمار ساخته شده و کاملا مناسب با فرم صورت او می‌باشند. استفاده از تکنیک mirroring در طراحی این پروتزها نتایج جراحی را قابل پیش‌بینی‌تر کرده و نیاز به انجام جراحی‌های اصلاحی را از بین میبرد.

ویژگی‌های کاندید جراحی تقارن صورت

اگر از تقارن صورت خود ناراضی هستید یا هر گونه محدودیت عملکردی را به دلیل عدم‌تقارن صورت تجربه می کنید، کاندیدای بالقوه مناسبی برای استفاده از روش‌های قرینه‌سازی صورت هستید. هر شخصی که مایل به انجام جراحی تقارن صورت است باید: انتظارات واقع‌بینانه داشته باشد، از خطرات احتمالی آگاه باشد، از سلامت جسمانی خوبی برخوردار باشد و از سیگار کشیدن خودداری کند.
روش‌های قرینه‌سازی صورت در حقیقت بازسازی صورت با استفاده از فرآیند جراحی در جهت بازگرداندن تقارن پویا و خود‌به‌خود به صورتی است که دچار مشکل است. این امر اغلب با استفاده از یک عضله، یا از طریق انتقال عضله عملکردی آزاد یا جابجایی عضلانی موضعی برای تقلید از عملکرد صحیح 17 عضله صورت به دست می‌آید. قابل درک است که نتایج به ‌دست‌ آمده بسیار متغیر است. نتیجه نه تنها در میان بیمارانی که تحت تکنیک مشابهی قرار می‌گیرند، بلکه در بین بیمارانی که روش‌های متفاوتی برای احیای مجدد داشته‌‌اند نیز متفاوت است. نتایج به نوع عضله مورد استفاده، انتخاب اعصاب اهداکننده، توانایی عصب برای بازسازی، طیف وسیعی از عوامل ایجاد کننده مشکل در بدن بیمار و همچنین تکنیک جراحی بستگی دارد.
در مقالات، سیستم‌های امتیازدهی را می‌توان به دو دسته کلی تقسیم کرد: ذهنی و عینی. هدف این بررسی، خلاصه کردن و مقایسه سیستم‌های درجه‌بندی فعلی مورد استفاده برای تعیین کمیت عملکرد عصب صورت و همچنین بحث در مورد رویکردی است که طی سال‌ها تمرین در زمینه بازسازی صورت ایجاد شده است.

روش‌های قرینه‌سازی صورت روی کدام مناطق قابل انجام است؟

از آنجایی که جراحی و روش‌های قرینه‌سازی صورت شامل افزایش تقارن صورت بیمار است، روش‌های درگیر صرفا به ویژگی‌‌ها، ساختار صورت و خواسته‌های بیمار بستگی دارد. متداول‌‌ترین روش‌هایی که انجام می‌شود، تزریقی و رینوپلاستی است. با این حال، با توجه به این واقعیت که گفته می‌شود صورت ما حدود بیست ویژگی متمایز دارد، تنوع زیادی از عدم‌تقارن بالقوه می تواند روی صورت ما رخ دهد. برخی از مناطقی که معمولا در جراحی تقارن صورت مورد هدف قرار می‌گیرند عبارتند از:
• گونه‌ها: عدم‌تقارن در گونه‌ها را می‌توان با انجام روش‌های قرینه‌سازی صورت مانند لیپوساکشن، برداشتن رسوبات چربی اضافی در یک گونه و یا با قرار دادن فیلر در گونه کوچک ‌تر متعادل و اصلاح کرد. فیلر صورت یک راه‌حل غیر دائمی است زیرا فیلرها به طور دوره‌ای نیازمند بازسازی هستند. برای راه‌حل دائمی‌تر، می‌توان از پیوند چربی استفاده کرد. در موارد بسیار شدید ممکن است استخوان‌های صورت باعث عدم‌تقارن شوند که باید برای ایجاد سطح مورد نظر، استخوان تغییر شکل دهد و حجم استخوان افزایش یا کاهش یابد که این کار با شیو کردن سطح استخوان یا افزایش حجم استخوان به کمک پروتزهای شخصی‌سازی‌شده که به صورت قرینه با طرف سالم صورت متقاضی طراحی می شوند، انجام می‌گردد.
• چانه: عدم‌تقارن چانه اغلب نتیجه ساختار اسکلتی صورت بیمار است. در این موارد می‌توان از فیلر یا پروتز چانه استفاده کرد تا حجم چانه افزایش یافته و به تناسب با سایر جنبه‌های صورت برسد
• گوش‌ها: اتوپلاستی می‌تواند به شدت شکل گوش و ظاهر صورت بیمار را با کاهش میزان بیرون زدگی یا ابعاد گوش‌ها تغییر و تقارن صورت را افزایش دهد.

• چشم‌ها: چشم‌ها ناحیه‌ای هستند که اغلب با روش‌های قرینه‌سازی صورت درمان می‌شوند. نگرانی‌های بالقوه اغلب شامل صاف نبودن چشم‌ یا ابروها است که این مسئله را می‌توان با بوتاکس یا لیفت ابرو تغییر داد تا ارتفاع چشم یا ابروها متناسب گردد. نگرانی‌های دیگر می تواند شامل داشتن پوست اضافی روی یک پلک یا همان افتادگی پلک در مقایسه با پلک دیگر باشد. در اینجا نیز می‌توان برای برداشتن پوست اضافی پلک یک چشم، جراحی پلک یا بلفاروپلاستی انجام داد.
• صورت: لیفت صورت یا لیفت گردن می تواند تقارن صورت را با بالا بردن دو طرف صورت تا همان سطح به میزان قابل توجهی افزایش دهد. این کار می‌تواند هرگونه پوست اضافی را از بین برده و منجر به جوان‌تر شدن صورت و گردن شود.
• پیشانی: به طور کلی لیفت پیشانی برای رفع خطوط اخم یا رفع افتادگی ابروها انجام می‌شود. برای کسانی که نگران پیری نامتقارن هستند، بوتاکس یا فیلرهایی وجود دارد که می‌توان در مقادیر مختلف برای کاهش علائم نامتقارن پیری استفاده کرد. در برخی موارد وجود عدم‌قرینگی در جمجمه و یا قسمت پیشانی که منجر به عدم تقارن چهره می‌شوند به راحتی و با استفاده از پروتزهای شخصی‌سازی‌شده بازسازی و ترمیم جمجمه، رفع می‌گردد.
• فک: برخی از عدم تقارن‌های فک منجر به مشکلات پزشکی می شود و باید با جراحی اصلاح شود. با این حال، بیمارانی که دارای عدم تقارن فک هستند صرفا از نظر زیبایی نگرانی دارند. در این موارد می توان از جراحی فک یا لیپوساکشن برای تغییر شکل یک طرف فک که بیرون زده است استفاده کرد یا در قسمت کوچکتر فک فیلر قرار داد و یا از پروتز فک استفاده کرد و حجم فک را متناسب با سمت دیگر صورت افزایش داد.

انواع نامتقارنی در استخوان فک

• لب ‌ها: پرکننده یا فیلر لب اغلب برای افزایش اندازه لب بیماران استفاده می‌شود، اما می‌توان از آنها برای بهبود تقارن لب نیز استفاده کرد. زیرا لب‌‌های ما متقارن، دارای وزن برابر یا از نظر اندازه مساوی نیستند.
• بینی: عدم‌تقارن صورت اغلب به دلیل برآمدگی، کج بودن یا خیلی بزرگ یا خیلی کوچک به نظر رسیدن بینی بیمار است. در این موارد، رینوپلاستی (عمل جراحی که شکل بینی را تغییر می دهد)، می‌تواند برای رفع هرگونه نارضایتی در مورد بینی اصلاح تقارن صورت انجام شود. برای رفع نامتقارنی بینی روش‌هایی غیر از جراحی نیز می‌تواند مورد استفاده قرار گیرد.

نتایج حاصل از جراحی قرینه‌سازی صورت

عوامل متعددی وجود دارد که در هنگام برنامه‌ریزی برای جراحی و اجرای روش‌های قرینه‌سازی صورت مورد توجه قرار می‌گیرند. ملاحظاتی مانند سن، آناتومی، آسیب شناسی و مداخلات قبلی که منجر به یک رویکرد مناسب برای هر فرد شود در هر جراحی نیاز است. این بدان معنی است که صرف نظر از نوع درمان انتخاب شده، تقریبا غیرممکن است که یک اندازه‌گیری به نتیجه‌ای دقیق و پیش‌بینی‌شده ختم شود. بحث‌های اخیر در دوازدهمین سمپوزیوم بین‌المللی عصب صورت، نیاز به یک معیار استاندارد در مورد نتایج جراحی را در این گروه از بیماران برجسته کرده است.

نتایج حاصل از جراحی و عمل‌های مختلف اصلاح تقارن صورت، می تواند اثر بسزایی در تغییر چهره داشته باشد.
اگرچه تکنیک‌های بازسازی و روش‌های قرینه‌سازی صورت برای رسیدگی به بسیاری از جنبه‌ها مانند فلج صورت تکامل یافته است، اما هنوز هم هیچ سیستم درجه‌بندی پذیرفته‌شده جهانی برای اندازه‌گیری نتایج حاصل از جراحی وجود ندارد. مشکل در ایجاد یک سیستم عینی و قابل تکرار است که ما را قادر به ارزیابی نتایج جراحی در یک محیط بالینی سازد و در عین حال سخت گیری‌های مناسب را نیز برای به‌کارگیری در تحقیقات داشته باشد. همچنین این روش باید بتواند بهبود بالینی را در طول زمان نظارت کند و برای اختلال عملکرد اولیه و ثانویه عصب صورت اعمال شود.

منابع:

1. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/19761914/
2. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5556787/#:~:text=Facial%20symmetry%20refers%20to%20a,the%20human%20body%20%5B7%5D.
3. https://sci-hub.st/https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1748681514007177
4. https://plasticsurgeryofboston.com/facial-symmetry-surgery-a-patients-guide/#types