مرزهای شکستگی‌ها متمرکز شده و پروتزها به گونه‌ای طراحی شدند که حداقل به سه سازه قفسه‌ای ساختار اوربیت تکیه داشته باشند: قدامی-میانی، قدامی-جانبی و خلفی. پروتز حداقل ۳ میلی‌متر روی این لبه‌های ساپورت اکستند شد. پروتز کاسه چشم به گونه‌ای طراحی شده بود که با پایداری کافی بر نقاط ساپورت استخوانی و شکل کاسه چشم متکی باشد تا نیازی به فیکسیشن بیشتر نباشد. طراحی نهایی توسط جراح تایید شد. طراحی و جایگذاری برنامه‌ریزی شده مجازی پروتز پیش از عمل بر روی یک مدل سه‌بعدی از جمجمه به تایید رسید.

از ۳۵ بیماری که درطول دوره مطالعه به‌وسیله بازسازی کاسه چشم درمان شدند، درمان شکستگی اوربیت در ۱۵ نفر (شش زن و نه مرد)‌ توسط پروتز تیتانیومی انجام شد. برای نه بیمار دیگر از مش بازسازی سنتی  استفاده شد (برای شکستگی‌های وسیع که تا ناحیه میانی پیشانی پیشروی کرده بودند (n=2)؛ جراحی اورژانسی برای شکستگی کف اوربیت (n=1)؛ بیمارانی که در تعطیلات عمل شدند و امکان تولید پروتز وجود نداشت؛ یا به علت عوامل مربوط به بیمار درمورد طرح درمان تردید وجود داشت (n=4)). تمام ۱۵ بیماری که از پروتز کاسه چشم شخصی‌سازی‌شده استفاده کردند حداقل برای سه ماه تحت فالوآپ قرار گرفتند. هیچ‌یک از ۱۵ بیمار در دوران فالوآپ عارضه‌ای مربوط به پروتز نداشتند. موقعیت چشم در تمام بیماران به‌لحاظ بالینی قابل قبول بود (کمتر از ۲ میلی‌متر جابجایی عمودی یا خلفی چشم). هیچ‌یک از بیماران نیازمند عمل جراحی پلک، سایر عمل‌های چشم یا درمان انحراف چشم نداشت.

ما نشان داده‌ایم که فیت کردن دقیق پروتزهای شخصی‌سازی‌شده در شکستگی‌های فک و صورت امکان‌پذیر است. ما فکر می‌کنیم که برنامه‌ریزی مجازی قبل از عمل ابزاری مهم در مدیریت شکستگی‌ها بوده و اندازه‌گیری حجم اوربیت باید در برنامه‌ریزی قبل از عمل لحاظ شود. تکنیک‌های به کمک کامپیوتر، برنامه‌ریزی مجازی، و استفاده از پروتز کاسه‌ چشم شخصی‌سازی‌شده امکان بازسازی دقیق آناتومیکی کف اوربیت در تروما را فراهم می‌کند.

۲۱ بیمار به طور متوالی بین ژوئیۀ 2014 و ژوئن 2019 با استفاده از پروتز زاویه فک اختصاصی چاپ سه‌بعدی‌ آلیاژ تیتانیوم، توسط جراح یکسان تحت کانتورینگ خط فکی قرار گرفتند.

از ۲۱ بیمار، ۱۱ نفر زن و ۱۰ نفر مرد بودند. میانگین سن این افراد در زمان جراحی ۳۲.۲ بود (کم‌ترین ۱۸ سال و بیش‌ترین ۶۲ سال). در مجموع ۳۰ پروتز زاویه فک مورد استفاده قرار گرفت.

یکی از محدودیت‌های این پژوهش این بود که نسبت پاسخ‌دهی افراد تنها ۶۲% بود. خطای ناشی از عدم پاسخگویی برخی بیماران باید در نظر گرفته شود زیرا ممکن است این عدم پاسخگویی اتفاقی نباشد. به همین دلیل نتایج تحقیقی با درصد پاسخگویی کم می‌تواند نتایج متمایزی را به نسبت تحقیقاتی که درصد مشارکت در پاسخگویی بالایی دارند نشان دهند.

با استفاده از مجموعه‌ای از مقیاس‌های معتبر به اسم PRO (شامل مقیاس ظاهرسنجی، مقیاس‌های سنجش کیفیت زندگی برای عملکرد روانی و اجتماعی و مقیاس عوارض جانبی) از بیماران نظرسنجی شد.

نتیجه گزارش‌شده توسط بیمار یا PRO عبارت است از «سنجشی مبتنی بر گزارشی که مستقیما توسط بیمار و بدون اصلاح یا تفسیر پاسخ بیمار توسط پزشک یا هر شخص دیگری، در مورد شرایط سلامتی‌اش ارائه شده باشد». مقالات موجود در زمینۀ رضایت بیمار پس از استفاده از پروتزهای شخصی‌سازی‌شده زیبایی فک (پروتز زاویه فک)  که به کمک کامپیوتر و به صورت دیجیتال طراحی و تولید شده باشند پراکنده و کم است. از همین رو هدف این مطالعه ارزیابی کارایی پروتز‌های شخصی‌سازی‌شده چاپ سه‌بعدی‌ از جنس آلیاژ تیتانیوم برای کانتورینگ فک از طریق بررسی نظر بیماران به وسیله پرسشنامه PRO بوده است.

نتایج این پژوهش نشان می‌دهند که عوارض جانبی ناشی ‌از کانتورینگ و زاویه‌سازی فک با ایمپلنت‌‌های اختصاصی چاپ سه‌بعدی‌ آلیاژ تیتانیوم پایین است (18.6 در مقیاسی از 15 تا 45). این یافته با گزارش‌های قبلی مبنی‌بر کم بودن آسیب و عوارض روش جراحی داخل دهانی برای جاگذاری پروتز‌های شخصی‌سازی‌شده اختصاصی هم‌سو بود.

وقتی اولویت‌بندی می‌شود که نتایج مورفولوژیکی درست همان‌طور بود که از نرم‌افزار قرینه‌سازی[1]، تکنیک‌های چاپ دقیق و ارزیابی توموگرافی رایانه‌ای پرتو مخروطی در حین عمل انتظار می‌رفت، نتیجه‌ای که می‌توان گرفت این است که درک بیماران از پیامدها به طور قابل توجهی تحت تاثیر وضعیت روانی، انتظارات، جراحی‌های قبلی و میزان ایرادات ظاهری قبلی قرار گرفته است. پیام مهم این مقوله این است که سطح رضایت بیماران می‌تواند با قضاوت پزشکان مطابق نباشد.

تنها دو کیس مشکل اکلوژن داشتند که بلافاصله پس از جراحی مفصل مصنوعی فک مشاهده شد یک مورد مشکل باز ماندن فک در سمت آسیب دیده (open bite) و برای یک بیمار دیگر در سمت مقابل این مشکل به‌وجود آمده بود.

هر چند این مشکلات در بازه یک ماهه پس از جراحی و به کمک ارتودنسی برطرف شد. در یک مورد ضعف عضلانی موقت در شاخه‌های عصبی صورت در نواحی تمپورال و مارجینال مندیبل گزارش شد که در بازه ۳ تا ۶ ماهه پس از جراحی جایگزینی پروتز مفصل مصنوعی فک به طور کامل بهبود یافت.

درمان انکیلوز مفصل گیجگاهی از طریق آتروپلاستی شکاف برای دستیابی به باز شدن مناسب فک و سپس بازسازی مفصل انجام شد. استفاده از بافت‌های زنده و پیوند برای بازسازی مفصل با خطر بروز مشکلات متفاوتی از جمله نیاز به جراحی در نقطه‌ای دیگر (برای برداشت بافت و پیوند) ایجاد عوارض در محل برداشت، افزایش مدت زمان جراحی، امکان بازگشت مجدد انکیلوز، شکستگی گرفت و یا مشکل رشد بیش از اندازه همراه خواهد بود. برای بازسازی مفصل روش‌های متفاوتی به عنوان روش جایگزین بازسازی با استفاده از بافت و پیوند از جمله استفاده از مواد و سیستم‌های مصنوعی طراحی و ارائه شده‌ است. پروتز مصنوعی مفصل گیجگاهی فکی می‌تواند به حالت آماده یا شخصی‌سازی‌شده (سفارشی) تهیه شود. البته پروتز‌های آماده و غیر شخصی‌سازی‌شده ممکن است به دلیل عدم دقت کافی و برنامه‌ریزی مجازی قبل از جراحی برای جراح مطلوب نباشد اما از نظر هزینه نسبت به پروتز‌های سفارشی مقرون به صرفه‌تر هستند.

برای بررسی این موضوع که آیا استفاده از پروتز‌های مصنوعی مفصل گیجگاهی فکی می‌توانند روشی موثر در بازسازی مفاصل فک پس از آزادسازی انکیلوز باشند یا خیر نیاز است نتایج درمان به این روش با سایر روش‌های درمانی موجود برای انکیلوز مقایسه شوند. در مقاله‌ای سعید و همکارانش به این نتیجه رسیدند که بازسازی به کمک پیوند دنده و غضروف آن نتایج و بهبود مشابهی به نسبت استفاده از مفصل مصنوعی گیجگاهی فکی به همراه خواهد داشت. هرچند، عوارض ایجاد شده در گروهی که به کمک مفصل مصنوعی فک جراحی شدند خود ترمیمی بوده و اغلب آنها بدون نیاز به مداخله جراحی برطرف شده‌اند.

طبق یافته‌های به دست آمده استفاده از مفصل مصنوعی گیجگاهی فکی می‌تواند روشی موثر در درمان انکیلوز مفصل باشد، به ویژه در مورد بیماران بالغ و پس از سن رشد. نشان داده شد که عوارض و مشکلات پس از جراحی حداقل خواهد بود و این نکته نویدگر قابلیت استفاده از این روش به عنوان جایگزینی برای بازسازی مفاصل به جای استفاده از پیوند بافت و استخوان خواهد بود.

مزیت اصلی در استفاده از پروتز مصنوعی مفصل گیجگاهی فکی در مفاصل مبتلا به انکیلوز قابلیت شبیه‌سازی آناتومی مفصل طبیعی در این پروتز‌ها است که این مساله امکان فیزیوتراپی را با ریسک بسیار کم انکیلوز مجدد و نیاز به جراحی مجدد فراهم کرده و همچنین از ایجاد عوارض در محل برداشت پیوند و همچنین جراحی در ناحیه دیگری از بدن جلوگیری می‌کند.

مراحل درمان مشکل انکیلوز مفصل برای هر بیمار و بنابر مشکلات عنوان شده از طرف او در مدت زمان گزارش‌نویسی، حداکثر قابلیت باز کردن دهان، شرایط تغذیه عمومی بیمار و گستره و میزان دفورمیتی یا ناهنجاری ظاهری صورت ناشی از انکیلوز به صورت شخصی‌سازی شده طراحی و برنامه‌ریزی شد. در مجموع ۸ بیمار در این مطالعه بررسی شدند که از این بین ۵ بیمار ابتدا به روش آتروپلاستی شکاف و پس از آن جایگزینی مفصل تحت درمان قرار گرفتند. دو مورد از طریق استخوان‌سازی کششی و برای افزایش ارتفاع راموس و طول تنه (بخش افقی) مندیبل تحت درمان قرار گرفتند و پس از بازه سه ماهه برای تقویت استخوان فرآیند آتروپلاستی شکاف و جایگزینی کامل مفصل گیجگاهی فکی بر روی آن‌ها انجام شد.

فرآیند جراحی

تحت بیهوشی کامل از طریق لوله‌گذاری مسیر نای از طریق بینی، و با اپروچ ترکیبی تحت و پشت فک پایین و ناحیه جلوی گوش مفصل انکیلوز اکسپوز و نمایان شد. روش رایج آتروپلاستی شکاف مورد استفاده قرار گرفت تا بلوکی به اندازه حداقل ۵/۲ سانتیمتر جدا شده و شرایط جایگذاری قطعه فسا را فراهم سازد.  کورونوئیدکتومی یک طرفه از طریق برش‌های صورت گرفته انجام‌شد و باز شدن حدود ۳۵ میلیمتری دهان بررسی و تایید شد. در صورتی که میزان باز شدن دهان کمتر از این مقدار بود کورونوئیدکتومی سمت مقابل نیز از طریق اپروچ داخل دهانی در حین جراحی صورت می‌گرفت.

از طریق یک الماسه تراشکاری که به صورت خاص برای این منظور طراحی شده بود و یا یک الماسه رفت‌ و برگشتی سطوح و برجستگی ناحیه مفصل برای قرارگیری و تطابق بهتر قطعه فسا مفصل مصنوعی فکی گیجگاهی صاف شد. انتهای مته شکلی کروی داشت به صورتی که با سطح کروی داخلی قطعه فسا هماهنگ بود. ثابت سازی بین فکی  یا فیکسیشن اینترماگزیلاری از طریق سیم و کش لاستیکی و در ادامه قراردهی پروتز فسا در محل آماده شده صورت گرفت. ابتدا نمونه آزمایشی اندازه‌گیری فسا مورد استفاده قرار گرفت تا جایگیری اولیه پروتز بررسی شود و فسا به صورتی قرار گرفت که حدودا موازی صفحه افقی فرانکفورت باشد. فیکسیشن ابتدا از طریق دو پیج دو میلیمتری صورت گرفت و سپس توسط حداقل دو پیچ دو میلیمتری دیگر تکمیل شد.

در قسمت بعدی مراحل بعدی جراحی را مطالعه بفرمایید