مدیریت آتروفی‌های شدید به کمک ایمپلنت‌های ساب پریواستئال

ایمپلنت ساب پریواستئال نوعی از ایمپلنت‌های دندانی محسوب می‌شوند که بر خلاف ایمپلنت‌های معمول (اندوستال) و بجای قرارگرفتن در داخل استخوان فک، به وسیله فریمی بر روی استخوان فک و زیر لثه قرار می‌گیرند.

این پروتز‌ها توسط پیچ‌های کوچکی در نقاط مختلف فک ثابت شده و به مرور زمان و از طریق استخوان‌سازی در اطراف و روی فریم، کاملا مستحکم می‌شوند.

در این مطلب به بررسی موارد استفاده پروتزهای ساب پریواستئال و بیان مزایای آن‌ها می‌پردازیم.

ایمپلنت‌های ساب پریواستئال

موارد استفاده از پروتزهای ساب ‌پریواستئال

درمان آتروفی شدید استخوان فک بالا و فک پایین همیشه یک چالش برای جراحان بوده است.

در مواردی که بیمار مبتلا به آتروفی شدید استخوان باشد، استخوان فک ارتفاع کافی برای کاشت ایمپلنت‌های دندانی را ندارد.

بنابراین قرار دادن ایمپلنت‌های دندانی اندوستئال بدون استفاده از تکنیک‌های جراحی ترمیمی و بازسازی فک غیر ممکن است.

اینجاست که استفاده از ایمپلنت‌های ساب پریوستئال مطرح می‌گردد.

روش‌های بازسازی استخوان فک

بازیابی استخوان فک را می‌توان به یکی از روش‌های زیر انجام داد:

  • استفاده از گرفت استخوانی
  • استفاده از مش‌های GBR که امکان رشد مجدد استخوان را بصورت هدایت شده فراهم می‌کنند
  • و…

تکنیک‌های بازسازی که از مواد مختلف استفاده می‌کنند (پیوندهای استخوانی اتولوگ، همولوگ، هترولوگ یا مصنوعی)، ممکن است حجم استخوان را به میزانی که برای قرار دادن ایمپلنت‌های دندانی اندوستال مناسب باشد افزایش دهد.

با این حال، چنین تکنیک‌های جراحی نسبتاً پیچیده هستند، خطر و عوارض بالایی دارند و منجر به افزایش زمان و هزینه درمان می‌شوند.

از این رو استفاده از پروتزهای ساب پریوستئال درمانی مفید و کارآمد خواهد بود.

ایمپلنت‌های ساب‌پریواستئال برای چه کسانی مناسب‌تراند؟

بسیاری از بیماران ممکن است مشکلات سلامت عمومی (پزشکی) داشته باشند، یا به سادگی نخواهند یک گزینه درمانی شامل چندین روش تهاجمی (مانند پیوند لگن)، خطر عوارض و درد پس از عمل، و افزایش هزینه و زمان درمان را انتخاب کنند.

در مورد بیماران مسن با آتروفی پیشرفته، ایمپلنت ساب پریوستئال یک روش درمانی موثر برای مدیریت تحلیل استخوان و بازیابی دندان‌ها به حساب می‌آید.

از طراحی تا تولید پروتزهای ساب پریواستئال

در سال‌های اخیر، انقلاب دیجیتال دنیای دندانپزشکی را تغییر داده است و فرصت‌های جدیدی از جمله ساخت ایمپلنت‌های شخصی‌سازی‌شده را به وجود آورده است.

امروزه با تهیه سی‌تی اسکن سه‌بعدی، به راحتی می‌توان اطلاعات سه‌بعدی کامل را در مورد آناتومی استخوان بیمار به دست آورد.

این اطلاعات به ما این امکان می‌دهد استخوان بیمار را به صورت سه‌بعدی در نرم افزارهای مختص این کار بازسازی کنیم.

در این درمان هر بیمار باید از نظر پیچیدگی معاینه شود و بهترین راه حل را با در نظر گرفتن جنبه‌های فیزیولوژیکی، پاتولوژیک، زیبایی و اقتصادی ارزیابی کند.

به این ترتیب می‌توان یک ایمپلنت ساب پریواستئال سفارشی طراحی کرد که متناسب با نیاز بیمار باشد.

ایمپلنت‌های ساب پریواستیال تولید شده به روش پرینت سه‌بعدی یک راه‌حل جایگزین ممکن برای توانبخشی فک پایین خلفی و آماده سازی آن برای قرار دادن ایمپلنت‌های اندوستال در بیماران مسن هستند که نمی‌خواهند یا نمی‌توانند تحت تکنیک‌های بازسازی سنتی قرار گیرند.

“نقل مطالب با ذکر منبع بلامانع است”

پروتز زاویه فک شخصی‌سازی‌شده

پروتز زاویه فک شخصی‌سازی‌شده

داشتن چهره‌ا‌ی زیبا و متقارن پیوسته مورد توجه افراد بوده و بسیاری از جراحی‌های بازسازی فک و صورت به منظور دستیابی به استانداردهای زیبایی انجام می‌گیرند.‌ زاویه‌سازی فک یکی از جراحی‌هایی ا‌ست که طی چند سال گذشته متقاضیان زیادی داشته است. در ادامه به بررسی تاثیر زاویه‌سازی فک در کانتورینگ و زیبایی چهره، همچنین مزایای استفاده از پروتز زاویه فک تیتانیومی در مقابل سایر روش‌های زاویه‌دار کردن فک می‌پردازیم.

تاثیر زاویه سازی فک در کانتور چهره

ناحیه مالار-زایگوماتیک، چانه و زاویه فک پایین، نقاط کانونی مورد توجه برای کانتورینگ زیبایی صورت است.

زاویه مناسب بین بدنه‌ی فک و استخوان راموس می‌‌تواند تاثیر قابل توجهی در کانتور و زیبایی چهره داشته باشد. از این رو، عمل زاویه‌سازی فک با استفاده از پروتز زاویه فک شخصی‌سازی‌شده به منظور دستیابی به زاویه فک ایده‌آل و متناسب با چهره بیمار، انجام می‌پذیرد تا فرد بتوانند به ظاهر دلخواه خود دست پیدا کند.

زاویه‌دار کردن فک با استفاده از پروتزهای شخصی‌سازی‌شده

از آنجایی که تعداد متقاضیان بازسازی فک و صورت که برای اهداف صرفاً زیبایی به دنبال جراحی می‌باشند در حال افزایش است، نارضایتی بیماران از ظاهر فعلی و انتظار آنها برای رسیدن به یک ظاهر متناسب و ایده‌آل باید مورد توجه و اهمیت بیشتری قرار بگیرد، چرا که این دسته از بیماران اکثرا تصور دقیقی در مورد تغییر مورفولوژی درخواستی دارند. به همین خاطر قابل پیش‌بینی بودن نتایج زیبایی شناختی جراحی برای این افراد از اهمیت بالاتری برخوردار است.

از این رو روش‌های درمان قدیمی دقت لازم برای ارائه نتایج مورد انتظار این بیماران و اطمینان خاطر بخشیدن به آن‌ها را نخواهند داشت.

طراحی و ساخت پروتز زاویه فک متناسب با آناتومی و نیاز بیمار

با کمک برنامه‌ریزی سه‌بعدی و فناوری CAD-CAM، می‌توان نتایج جراحی‌های بازسازی فک و صورت را تا حدود زیادی پیش‌بینی کرد.

برای تشخیص حجم و ابعاد پروتز زاویه فک مناسب برای بیمار، لازم است سی‌تی اسکن سه‌بعدی تهیه شود. مستندات کامل برای تشخیص طرح درمان، از طریق رادیوگرافی، سی‌تی اسکن سه‌بعدی و مجموعه کاملی از عکس‌ها به دست می‌آید. سپس برنامه‌ریزی‌های لازم برای نوع و اندازه پروتز با تشخیص جراح و به صلاحدید او صورت می‌پذیرد.

علاوه بر موارد زیبایی، در مواردی که بر اثر مندیبلکتومی بخش زیادی از فک پایین از دست می‌رود، استفاده از پروتز زاویه فک می‌تواند یک گزینه درمانی موثر برای ترمیم کانتور زاویه فک پایین و مرز تحتانی باشد.

مزایای استفاده از پروتز تیتانیومی سفارشی در مقابل روش‌های دیگر

برای رفع نقایص کوچک صورت، می‌توان از ایمپلنت‌های آلوپلاستیک مانند Medpor، ePTFE، سیلیکون، پیوند استخوان اتوژن یا پیوند هیدروکسی آپاتیت تزریقی استفاده کرد اما برای نواقص بزرگ‌تر، استفاده از مواد آلوپلاستیک ممکن است دارای معایبی باشد مانند:

  • صرف زمان بیشتر برای شکل‌دهی به مواد آلوپلاستیک به منظور دستیابی به فرم دلخواه
  • مشکل بودن بدست آوردن تقارن
  • خواص فیزیکی ضعیف در مقایسه با استخوان طبیعی
  • خطر جابجایی
  • ایجاد فضای مرده بین استخوان و ایمپلنت
  • و افزایش خطر عفونت

در مقابل، تیتانیوم یکی از زیست‌سازگارترین مواد برای ادغام استخوانی است و به کمک برنامه‌ریزی سه‌بعدی و تکنولوژی CAD/CAM  می‌توان از آن در تولید پروتز زاویه فک مناسب و مطابق با کانتور فک پایین استفاده کرد. این پروتز می‌تواند بخوبی با سطح استخوان یکپارچه شود و بدون مشکل در بدن بیمار قرار گیرد.

“نقل مطالب با ذکر منبع بلامانع است”

بازسازی فک به کمک پروتزهای شخصی سازی شده

بازسازی فک

بازسازی فک پایین که پس از خارج‌سازی بخشی از استخوان فک انجام می‌شود، به دلیل حساسیت‌ها و پیچیدگی‌هایی که دارد، یکی از چالش‌هایی که جراحان همواره با آن مواجه هستند.

نقایص به‌وجود آمده در فک پایین که نیاز به بازسازی فک را در بیمار ایجاد می‌کنند، می‌توانند ناشی از خارج‌سازی تومور فک (خوش خیم و بدخیم)، استئومیلیت یا استئورادیونکروز باشند، که عملکرد فک را مختل و کیفیت زندگی فرد را محدود کرده و مستقیما بر زیبایی صورت و عملکرد فک مانند جویدن، بلع و صحبت کردن تأثیر می‌گذارد.

روش‌های متعددی برای بازسازی فک و بازیابی عملکرد دهان و زیبایی، پس از خارج‌سازی تومور فک وجود دارد که در این مطلب به آن‌ها اشاره می‌کنیم. سپس درباره بازسازی فک به کمک پروتزهای شخصی سازی شده، مزیت‌های آن و مشکلات روش‌های قدیمی بازسازی فک صحبت خواهیم کرد.

روش‌های بازسازی فک

روش‌های مرسوم برای بازسازی فک پایین شامل پلیت‌های بازسازی فک، فلپ آزاد فیبولا میکروواسکولار، پیوند استخوان ایلیاک، پیوند استخوان دنده کوتوکندرال و پروتز آلوپلاستیک است.

تا قبل از معرفی تکنیک‌های نوین طراحی و تولید پروتز‌های پزشکی، فلپ آزاد میکروواسکولار استاندارد طلایی بازسازی فک پایین بوده است. چرا که امکان نصب ایمپلنت دندانی، بازیابی عملکرد فک پایین و همچنین شکل و زیبایی صورت را تا حدودی فراهم می کند.

بازسازی فک به روش پیوند استخوان

استفاده از ترکیب پیوند استخوان اتولوگ یا خودزا (گرفته شده از بدن خود بیمار) و پلیت تیتانیوم روشی استاندارد برای بازسازی فک است که شامل انتقال استخوان از محل برداشت پیوند از بدن بیمار (donor site) به محل ضایعه (recipient site) است.

دو تکنیک اصلی جراحی وجود دارد که می‌توان از آنها استفاده کرد:

  • پیوندهای استخوانی عروقی
  • پیوندهای استخوانی غیر عروقی

استفاده از فلپ‌های آزاد عروقی بیشترین استفاده را در جراحی بازسازی فک دارد که حاوی عروق خونی است. چرا که استفاده از این تکنیک می‌تواند زمان بهبودی را کاهش داده و امکان احیا و بهبود بافت پیوندی بدون نیاز به بافت‌های اطراف ناحیه ضایعه وجود دارد. شایع ترین پیوند عروقی فلپ آزاد نازک‌نی (فیبولا) است.

سایر تکنیک‌های رایج فلپ عروقی شامل شریان ایلیاک سیرکومفلکس عمیق (DCIA) است، که به موجب آن بخشی از استخوان ایلیاک همراه با بخشی از شریان ایلیاک سیرکومفلکس برداشته می‌شود.

با این حال، پیوند خودزا دارای معایبی مانند عوارض ناحیه اهدا کننده، طولانی شدن زمان عمل و احتمال شکست پیوند به دلیل نکروز بافتی می باشد.

به کارگیری تکنولوژی پرینت سه بعدی در بازسازی فک

توسعه اخیر در فناوری چاپ سه بعدی، امکان ساخت پروتز سفارشی را فراهم کرده است. ایمپلنت تیتانیوم با چاپ سه بعدی با موفقیت برای بازسازی نقص استخوان صورت از جمله بازسازی فک پایین مورد استفاده قرار گرفته است.

مزیت ایمپلنت تیتانیوم تولید شده به روش پرینت سه ‌بعدی این است که می‌توان آن را متناسب با ابعاد و حجم ناحیه آسیب‌دیده و براساس آناتومی بیمار طراحی کرد.

با استفاده از این روش، فرم طبیعی جمجمه حفظ شده و محل ضایعه بطور دقیق‌تری پوشش داده می‌شود.

تکنیک چاپ سه بعدی، یا ساخت افزودنی (AM)، از طراحی و ساخت با کمک رایانه (CAD/CAM) برای تولید مدل‌های سه بعدی یا ابزارهای طراحی شده برای بهبود بازسازی استفاده می‌کند.

این تکنیک از شبیه‌سازی سه‌بعدی فک پایین که از چندین دسته تصویر دو‌بعدی سی‌تی‌اسکن به‌دست‌آمده استفاده می‌کند. این اسکن‌ها با فرمت استانداردی به نام DICOM ذخیره و به فایل‌های سه‌بعدی تبدیل شده و سپس به کمک روش‌های CAM/CAD در طراحی دیجیتال طرح و روند درمان و تولید قطعات مورد نیاز استفاده می‌شوند.

مزایای استفاده از پروتز فک شخصی سازی شده:

مهندسین طراح با نظارت جراحان می‌توانند پروتز‌ها را به روش‌هایی طراحی کنند که ویژگی‌های اصلی فک اعم از ویژگی‌های ظاهری و عملکردی را بازیابی کرده و بهترین نتیجه را ارائه دهد.

با استفاده از این تکنیک، پروتز به طور صحیح و دقیق روی ناحیه آسیب دیده قرار گرفته و موجب موفقیت آمیز بودن بازسازی فک، بازیابی عملکرد و افزایش پایداری و استحکام پروتز فک خواهد بود.

بازسازی فک به علت تاثیر قرینگی فک در تقارن کلی صورت، حائز اهمیت است.

پروتز فک شخصی سازی شده را می‌توان قبل از عمل بر روی مدل آناتومیک، جایگذاری کرد تا به محل صحیح قرار گرفتن آن داخل بدن بیمار دست پیدا کرد. بدین ترتیب دستیابی به محل مورد نظر در هنگام جراحی راحت تر و سریع تر خواهد بود. این کار موجب کاهش زمان عمل می‌شود و همچنین کانتور اولیه فک پایین و تقارن صورت پیش از خارج سازی تومور و برداشتن قسمتی از استخوان فک، را بازیابی می‌کند.

هدف از بازسازی فک پایین تنها بازیابی مورفولوژی یک سوم پایینی صورت نیست بلکه عملکرد دهانی بیمار مانند جویدن و تلفظ نیز مد نظر است.

پروتز فک بنش‌‌مدیکال ساخته شده به روش پرینت سه‌بعدی، برای بازگرداندن شکل اولیه فک، بازیابی عملکرد دهان و تقارن صورت، منحصرا برای هر بیمار، با توجه به آناتومی بیمار و ناحیه ضایعه طراحی و تولید می‌گردد.

نقش گایدهای جراحی در عمل بازسازی فک

به منظور افزایش دقت جراحی چه در خارج سازی و چه در جایگذاری، گایدهای جراحی به عنوان راهنمایی برای جراح طراحی و تولید می‌شوند.

گایدهای جراحی و پروتز فک پایین تیتانیومی با استفاده از یک چاپگر سه بعدی با روش ذوب لیزری انتخابی (SLM) ساخته میشوند.

تمام سطوح به جز سطح تماس پروتز فک با استخوان، پولیش شده و زبری سطح تماس پروتز با استخوان برای افزایش استئواینتگریشن حفظ می‌شود.

گایدهای خارج سازی (رزکسیون) و برش بر اساس طرح مجازی به خوبی بر روی بدنه فک پایین قرار گرفته و با دقت بالایی ناحیه برش و جایگذاری پروتز را مشخص می‌کنند. سپس پروتز فک در ناحیه برداشته شده قرار داده شده و با استفاده از پیچ‌ها‌ بر روی فک باقی مانده، ثابت می‌گردد.

مشکلات استفاده از پلیت‌های بازسازی قدیمی در مقایسه با پروتزهای شخصی سازی شده

فک پایین نقش مهمی در تقارن صورت، جویدن، انسداد و عملکردهای گفتاری دارد. چانه، موقعیت لب و ظاهر لبخند همگی مربوط به فک پایین هستند.

نقایص بزرگ و پیوسته فک پایین، اغلب به دلیل تروما و مسائل مربوط به تومور ایجاد می‌شود. پلیت‌های بازسازی قدیمی به دلیل شکل و اندازه استاندارد، بازسازی دقیقی را ارائه نمی‌دهند. علاوه بر این، جراحان زمان قابل توجهی را صرف خم کردن و شکل دادن به این نوع پلیت‌های بازسازی می‌کنند تا با خطوط فک بیمار مطابقت داشته باشد که این کار منجر به کم شدن عمر پلیت تحت بارگذاری‌های متناوب (جویدن) می‌شود.

شل شدن پیچها، شکستگی پلیت و اکسپوز شدن (شکافتن بافت نرم و خارج شدن بخشی از پلیت از بدن) شایع ترین عوارضی است که پلیت‌های بازسازی قدیمی با آن مواجه می‌شوند.

برای پیشگیری از بروز این قبیل مشکلات در جراحی بازسازی فک و حصول نتایج زیبایی و عملکردی بهتر، استفاده از پروتز فک شخصی سازی شده که با استفاده از نرم‌افزار مدل‌سازی پزشکی طراحی و به روش پرینت سه بعدی تولید می‌شود توصیه می‌گردد.

بازسازی فک مخصوصا هنگامیکه ضایعه بزرگ باشد، با استفاده از پلیت‌های بازسازی قدیمی و روش های سنتی بازسازی فک، اغلب منجر به عوارض می‌شود که استفاده پروتز های شخصی سازی شده، تولید شده به روش پرینت سه بعدی، می‌تواند این عوارض و مشکلات را بصورت قابل توجهی کاهش‌ ‌دهد.

مزایای استفاده از چاپگرهای سه بعدی عبارتند از:

  • توانایی در تولید ساختارهای پیچیده
  • طراحی و تولید به صورت سفارشی و شخصی سازی شده
  • بازدهی در مدت زمان کمتر و…

با پیشرفت فناوری پزشکی، به ویژه فناوری اطلاعات در ربع آخر قرن بیستم، برنامه‌ریزی جراحی مجازی (VSP) و شبیه‌سازی، توجه بیشتری را در جراحی‌های ترمیمی به خود جلب کرده است. پیشرفت نرم‌افزار مدل‌سازی پزشکی و ادغام آن با تکنیک‌های تصویربرداری پزشکی مانند توموگرافی کامپیوتری و تصویربرداری با رزونانس مغناطیسی (CT/MRI) فرصتی را برای پزشکان برای تشخیص و انجام ارزیابی مجازی فراهم می‌کند.

برنامه‌ریزی و شبیه‌سازی دقیق قبل از عمل جراحی می‌تواند نتایج مطلوب مانند فیکسیشن دقیق، کاهش ریسک جراحی و کاهش زمان جراحی را افزایش دهد. از طرفی پروتزهای شخصی سازی شده بازسازی فک نیازی به تغییر اندازه یا خم شدن در حین عمل ندارند که این مسأله باعث صرفه جویی در زمان و افزایش دقت جراحی شده همچنین با حذف فشار وارده بر اثر فرم دهی، استحکام پروتز حفظ می‌گردد.

بازسازی فک با استفاده از این روش، مورد علاقه جراحان است چرا که به کمک پروتزهای فک طراحی و تولید شده به روش پرینت سه بعدی، با صرف مدت زمان و هزینه‌ی کمتری، می‌توان کانتور اولیه فک پایین را با بیشترین دقت برای بیمار بازسازی کرد و عوارض جراحی را تا حدود زیادی کاهش داد.

مراحل طراحی پروتز فک شخصی سازی شده برای بازسازی فک پایین

انتخاب تکنیک طراحی مناسب برای بازسازی فک پایین، با بالاترین دقت و بهترین عملکرد بسیار مهم است.

مراحل طراحی آینه‌ای و آناتومیکی برای بازسازی فک پایین بصورت زیر می‌باشد:

روش بازسازی قرینه‌‌سازی (mirroring) برای نواقص فک پایین:

بازسازی فک به روش قرینه سازی یکی از متداول‌ترین تکنیک‌های طراحی پروتز فک در کاربردهای فک و صورت است.

در این روش ناحیه تومور به کمک گایدهای جراحی طراحی شده توسط مهندسین طراح، برداشته می‌شود و با استفاده از تکنیک قرینه‌سازی، سمت سالم صورت با در نظر گرفتن صفحه ساژیتال میانی جایگزین می‌شود تا یک ساختار آناتومیک متقارن ایده‌آل ایجاد شود. با استفاده از این تکنیک، بازسازی فک پایین به طور کامل و با تقارن عالی انجام پذیر می‌گردد.

روش بازسازی قرینه‌‌سازی (mirroring) برای نواقص فک پایین

روش بازسازی آناتومیک برای نقص فک پایین:

بازسازی آناتومیک مبتنی بر شبیه‌سازی سطح خارجی استخوان برداشته شده و اعمال اصلاحاتی برروی آن است، به صورتی که پروتز طراحی شده کاملا مطابق استخوان‌ها اطراف ناحیه خارج شده بوده و کانتور خارجی استخوان اولیه را نیز شبیه‌سازی کند. این تکنیک در نرم افزار CAD به عنوان تکنیک سطح آزاد یا لوفتینگ (lofting) نیز شناخته می‌شود.

دو کانتور روی استخوان فک پایین برداشته شده با استفاده از ابزار بازسازی آناتومی برای ایجاد یک خط مرکزی مستقیم انتخاب می‌شود.

خط مرکزی مستقیم به مسیر منحنی تنظیم می‌شود تا با انحنای استخوان فک پایین مطابقت داشته باشد. تنظیم مسیر مستقیم به منحنی به مهارت و تخصص طراح بستگی دارد.

یک استخوان بازسازی شده جدید در ناحیه برداشته شده بر اساس مسیر منحنی ایجاد می شود.

استخوان بازسازی تازه تشکیل شده با فک پایین ادغام می‌شود، اما به قیمت ایجاد حفره‌ها و شکاف‌ها.

این حفره‌ها، شکاف‌ها و سطوح ناپیوسته با پیچاندن فک پایین حذف می‌شوند تا مدل آناتومیک نهایی فک پایین بدون هیچ نقصی به دست آید.

روش بازسازی آناتومیک برای نقص فک پایین

تجزیه و تحلیل انحراف سطح با مقایسه سه بعدی

برای انجام مقایسه سه‌بعدی، مدل‌های بازسازی‌شده به‌دست‌آمده از روش‌های طراحی مختلف از جمله روش قرینه‌سازی (mirroring) و آناتومیکی (lofting) به عنوان مدل‌های آزمایشی واجد شرایط جهت انتخاب بهترین طراحی ممکن در نظر گرفته می‌شوند. در حالی که فک پایین اصلی (قبل از ایجاد تومور و خارج‌سازی آن) به عنوان مدل مرجع در نظر گرفته می‌شود.

مدل‌های آزمایشی در نظر گرفته شده در کنار مدل مرجع و به دنبال آن یک سری تحلیل برای تعیین انحراف سطح، همانطور که در زیر نشان داده شده است، مقایسه می‌شوند.

 از نظر فاکتورهای اجرایی مانند پیچیدگی طراحی، روش طراحی بازسازی آینه پیچیدگی کمتری دارد، با تجربه کمتر قابل اجرا است و زمان کمتری را می‌طلبد.

بر اساس نتایج انحراف سطحی، تکنیک بازسازی آینه ای برای بیمار با نقص بزرگ فک پایین اعمال می‌شود.

طراحی پروتز بازسازی فک با ساختار متخلخل

فایل STL استخراج شده مندیبل به دست آمده از سی تی اسکن به نرم افزار‌های تخصصی طراحی پروتز وارد می شود و با انتخاب سطح میانی به دو نیمه تقسیم می‌شود.گام بعدی برداشتن ناحیه تومور فک و بازسازی مجدد آن با تکنیک آینه سازی سمت راست فک پایین است.

برش، صاف کردن سطح پروتز و سایر عملیات تکمیلی در این فرآیند برای اصلاح طرح پروتز فک انجام می‌شود.

به منظور تثبیت پیچ و پایداری آن سوراخ‌های پیچ مخروطی در ایمپلنت طراحی می‌گردد.

طراحی پروتز فک با استفاده از ساختار متخلخل تاثیر خوبی روی کاهش وزن آن و همچنین رشد سریع استخوان دارد و به طور موثری می تواند تثبیت بیولوژیکی استخوان را افزایش دهند.

پروتزهای بازسازی فک با ساختار متخلخل می‌توانند روند بهبود را تسریع کند. این ایمپلنت‌ها به‌دلیل رشد بافت استخوانی داخل ساختار متخلخل، می‌توانند طولانی مدت و بصورت مادام العمر در بدن بیمار قرار بگیرند و با استخوان یکپارچه شوند.

امکان بازیابی دندان‌ها همزمان با بازسازی فک

بهینه‌سازی نتایج عملکردی و زیبایی پس از بازسازی فک پایین اغلب نیازمند توجه به ترمیم دندان‌هاست. جویدن و تکلم از وظایف مهم فک پایین هستند که با بازیابی دندان قابل ترمیم‌اند. پرکاربردترین روش برای بازیابی دندان‌ها، نصب ایمپلنت‌های دندانی روی استخوان فک است.

در گذشته، بازیابی دندانها ماه‌ها بعد از جراحی بازسازی فک ادامه داشت. با این حال نوآوری‌های اخیر امکان قرار دادن ایمپلنت‌ها را در زمان بازسازی فراهم کرده است. قرار دادن مناسب پیوند استخوان به منظور بهبود نتایج پس از کاشت بسیار مهم است.

ارتفاع ناکافی استخوان ممکن است نیاز به پیوند استخوان قبل از کاشت ایمپلنت دندانی داشته باشد.

علاوه بر این، کاشت ایمپلنت زمانی موفقیت‌آمیزتر است که فضای مغز استخوان با ایمپلنت‌های پیوند استخوان تقویت شود.

قرار دادن فیکسچر (پیچ قفلی) می‌تواند در طرح جراحی مجازی بعنوان راهنمایی حین جراحی باشد.

استفاده از این تکنیک‌ها به دلیل کاهش زمان عمل مقرون به صرفه هستند.

روش‌‌های نصب پروتز ثابت روی ایمپلنت‌های تیتانیومی عبارتند از:

  • طراحی اباتمنت بر روی ایمپلنت تیتانیومی
  • نصب ایمپلنت دندانی معمولی روی ایمپلنت تیتانیومی

در گذشته استفاده از تکنیک فلپ استخوان عروقی، استاندارد طلایی برای درمان بازسازی فک پایین بوده است. زیرا امکان نصب ایمپلنت دندانی را فراهم و توانبخشی اکلوزال را ارتقا می‌بخشید. اما امروزه تکنیک‌های جدید معرفی شده برای بازسازی فک و بازیابی همزمان دندان‌ها، با کاهش زمان نتیجه بخشی و بهبود، رضایت جراحان و بیماران را جلب کرده است.

“نقل مطالب با ذکر منبع بلامانع است”

بازسازی مفصل فک چگونه انجام می گیرد؟

بازسازی مفصل فک (گیجگاهی فکی TMJ) یکی از چالش برانگیزترین مشکلات بالینی است که جراح فک و صورت با آن روبرو می‌شود.

مشکلات فک از مشکلات نسبتا شایع است.

این موارد از کلیک خفیف فک گرفته تا قفل شدن جدی‌تر فک و انحطاط مفصل یا آسیب تروماتیک متغیر است.

در حالی که جراحی تعویض مفصل ران و زانو طی سالیان متمادی کامل شده است، اطمینان از موفقیت روش‌های بازسازی فک تنها در 10-15 سال گذشته امکان پذیر بوده است.

انواع جراحی و بازسازی فک

رویکردهای امروزی برای بازسازی مفصل فک یا TMJ شامل روش‌های جراحی متعددی است.

پیوند costochondral، انتقال مجدد بافت عروقی، distraction osteogenesis (یک تکنیک در جراحی ارتوگناتیک است که استخوان فک را منبسط یا کشیده می‌کند) و جایگزینی مفصل گیجگاهی فکی (آلوپلاستیک APTMJR) از روش‌های متعدد بازسازی فک هستند.

در طی چندین سال گذشته، مقالات علمی عمدتا بر روی دو روش distraction osteogenesis و APTMJR متمرکز شده‌اند. اما به طور خاص، روش APTMJR به عنوان یک روش جراحی مورد استفاده و موفق در تمامی موارد نقص TMJ، در حال رشد و پیشرفت است.

تعداد بی‌‌شماری از گزینه‌‌های بازسازی‌ TMJ این واقعیت را نشان می‌‌دهند که این حوزه همچنان در حال تکامل است. تکنیک‌های مختلف نیز هر کدام طرفداران، مزایا و معایب بالقوه خود را دارند. اما در نهایت، جراح ترمیمی است که باید نقص فرسایشی و آسیب شناسی زمینه‌ای، نیازهای بیمار، منابع و توانایی‌های تیم جراحی را در نظر بگیرد.

بازسازی مفصل فک
بازسازی مفصل فک

موارد نیاز به بازسازی مفصل فک (جراحی تعویض فک)

بازسازی مفصل فک یا جراحی در جهت تعویض این مفصل برای درمان، معمولاً در بیمارانی که دارای علائم زیر هستند مورد نیاز است.

  • آسیب فک از طریق آرتروز
  • خسارات ناشی از تصادف
  • بخشی از استخوان فک به دلیل تومور سرطانی، عفونت استخوان، آرتریت روماتوئید یا پسوریاتیک برداشته شده باشد.

جراحی مفصل فک

جراحی بازسازی فک (تعویض مفصل) برای همه انواع مشکلات فک ضرورت ندارد.

برخی از مشکلات را می توان با نگاه کردن به داخل مفصل با اسکوپ و شستن مفصل حل کرد. همچنین تزریق‌هایی برای تسکین التهاب و درد TMJ ارائه می ‌شود که می تواند تسکین کافی برای بیمار ایجاد کند.

در صورت بازگشت علائم در آینده، جراحی به عنوان گزینه‌ای کمکی باقی می‌ماند. بیمارانی که مفصل فکی آنها به طور جدی آسیب دیده است، حرکت محدود و درد را تجربه خواهند کرد که ممکن است بسیار آزاردهنده باشد.

درد شدید و سختی در بلع بزاق، از عوارض این اختلال است که معمولا با جراحی بازسازی مفصل فک به روش جایگزینی قابل حل است.

در جراحی تعویض مفصل TMJ، لولای مفصل باید قطع شده و یک جایگزین تیتانیومی نصب شود. گاهی اوقات کمی از استخوان قاعده جمجمه نیز برداشته می‌شود و با نوعی پلاستیک با چگالی بالا جایگزین می‌‌شود که در کناره جمجمه پیچ می‌شود. بند تیتانیومی در پلاستیک قرار می گیرد و به فک امکان حرکات کامل را می‌دهد. برنامه ریزی و ساخت سفارشی مفصل که تقریبا سه ماه به طول می‌انجامد، با انجام یک سی تی اسکن و برش بسیار ظریف شروع می‌شود. نتایج این مراحل برای ایجاد طرح‌های پیش نویس توسط سازنده ایمپلنت استفاده می‌شود.

در تعویض مفصل، ایمپلنت تیتانیومی فک پایین را به قاعده جمجمه متصل می‌کند
در تعویض مفصل، ایمپلنت تیتانیومی فک پایین را به قاعده جمجمه متصل می‌کند

  1. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/27348350/
  2. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/20543698/
  3. https://os.clinic/what-is-tmj-replacement-surgery/

انواع جراحی فک و دلایل انجام آن

مشکلات و اختلالات مفصل فک TMJ مشکلات رایجی هستند.

روش‌های معمول برای جراحی مفصل فک عبارتند از:

  • جراحی آرتروسکوپی فک
  • آرتروپلاستی جراحی فک (تعویض کامل مفصل)

جراحی آرتروسکوپی فک

جراحی مفصل فک از طریق آرتروسکوپی رایج‌ ترین و از کم عوارض ترین جراحی‌های فک است.

این روش جراحی یک روزه بوده و تحت بیهوشی عمومی انجام می‌شود. در حین جراحی، جراح متخصص دو برش کوچک در پوست جلوی گوش روی TMJ ایجاد می‌کند. یک پورت باریک (به نام کانولا) از طریق پوست وارد شده و به داخل مفصل هدایت می‌شود. سپس مفصل را می‌توان مستقیما (از طریق آرتروسکوپ یا دوربین کوچک) بررسی یا دستکاری کرد و دارودرمانی تزریقی (مسکن و استروئیدی) انجام داد.

این معاینه دقیق به جراح کمک می‌کند تا علل درد و اختلال عملکرد TMJ را درک کند، بافت ملتهب را حذف و بافت را به سوی بهبود سوق دهد، که معمولا این کار با دارو انجام می‌گیرد. زمان بهبودی معمولا کوتاه بوده (چند روز) و پس از آن درد و تورم کاهش می‌یابد.

آرتروپلاستی مفصل فک (تعویض کامل)

آرتروپلاستی یا تعویض کامل مفصل فک نوعی از جراحی مفصل فک است که با نفوذ متوسط به TMJ همراه است.

این روش هم جسم گرد (سر کندیل فک پایین و دیسک غضروف) و هم حفره آن (حفره گلنوئید) TMJ را با یک TMJ مصنوعی جدید ساخته شده از تیتانیوم و پلاستیک جایگزین می کند.

جراحی با برشی کوچک (بالا و زیر گوش) برای نمایان شدن و برداشتن TMJ معیوب آغاز شده و با جایگذاری مفصل مصنوعی خاتمه می‌یابد.

در طول جراحی، جراح ممکن است توده‌های استخوانی، بافت اضافی یا برخی از استخوان‌های بیمار را بردارد. این جایگزینی TMJ به بیمار اجازه می‌دهد تا حرکت راحت و کاربردی مفصل از جمله باز شدن دهان را به دست آورد.

نمایی از جراحی مفصل فک
نمایی از جراحی مفصل فک

لزوم جراحی مفصل فک

جراحی مفصل فک یا TMJ در موارد زیر واجب است:

1- سطوح مفصلی در اثر آسیب تروماتیک یا درگیری تومور تحلیل رفته باشد.

2- بیمار مبتلا به استئوآرتریت شدید (اختلال عملکرد مفصل مرتبط با سن) یا آرتریت روماتوئید (بیماری خودایمنی) باشد.

3- استخوان رشد بیش از حد داشته و بافت از حرکت مفصل جلوگیری کند، از جمله کاهش باز شدن دهان و آنکیلوز (سفتی و بی‌حرکتی غیرطبیعی مفصل به دلیل جوش خوردن استخوان‌ها).

موارد یاد شده شدیدترین حالاتی هستند که بیمار را نیازمند جراحی مفصل فک TMJ می‌کنند. این جراحی معمولا سه تا چهار ساعت طول می‌کشد. بیمار تحت بیهوشی عمومی قرار می‌گیرد و باید سه تا پنج روز در بیمارستان بستری شود. از نظر زمان، بهبود اولیه فک معمولا حدود شش هفته پس از جراحی طول می‌کشد، و بیش از یک ماه زمان لازم است  تا بیمار بتواند فعالیت منظم خود را از سر بگیرید. بهبودی کامل نیز ممکن است تا دوازده هفته طول بکشد.

آیا همه مشکلات فک ارزش جراحی دارند؟

جراحی مفصل فک می تواند عملکردهای منظمی مانند نفس کشیدن، حرف زدن و جویدن را بهبود بخشد. دردهای مزمن مفصل فک، سردرد، قفل شدن فک و اپن بایت تنها چند عدد از بیماری‌هایی هستند که با جراحی فک قابل درمانند. بنابراین بسته به اختلال و مشکل بیمار، جراحی می‌تواند گزینه مناسبی برای خاتمه دادن به اینگونه دردها باشد.

کاهش اختلال مفصل گیجگاهی- فکی
کاهش اختلال مفصل گیجگاهی- فکی
  1. https://goldcoastimplantspecialist.com.au/news/surgery-for-tmj-everything-you-need-to-know-guide/

جراحی فک و ملاحظات عمومی

جراحی ارتوگناتیک یا جراحی فک برای تغییر موقعیت فک بالا، فک پایین یا چانه، به عنوان درمان اصلی برای بیمارانی است که برای اصلاح رشد فک بیش از حد مسن هستند و یا مشکل دندانی- صورتی آنها آنقدر شدید است که با جراحی یا ارتودنسی قابل برطرف شدن نیست.

امروزه درمان از طریق جراحی ارتوگناتیک جهت تغییر شکل فک و اصلاح بدشکلی شامل روش‌های استاندارد و روش‌‌های کمکی است.

این روش‌های کمکی شامل ژنیوپلاستی استخوانی در مقابل جراحی آلوئوپلاستی، سپتورینوپلاستی و ساکشن لیپکتومی گردن است.

در موارد بازسازی فک، وجود رویکرد مشترک بین متخصص ارتودنسی و جراح فک و صورت ضروری است تا در زمینه طراحی و اجرای برنامه درمانی برای رسیدن به نتایج مطلوب، برنامه ریزی شود.

درخواست ارزیابی پیش از جراحی توسط بیمار، امری معمول و معقول است. با این کار بیمارتاحدودی  در مورد وضعیت بعد از عمل خود  بینش پیدا خواهد کرد.

درمان‌هایی مانند ارتودنسی در جهت ایجاد یک رابطه اکلوزالی خاص و بدون توجه به هماهنگی اسکلتی، زیبایی‌شناسی صورت، و اصلاحات دندانی، امری کاملا اشتباه است فلذا لازم است تا پزشک معالج یک دید کلی از نتیجه درمان به بیمار بدهد. بخصوص در رابطه با بیمارانی که با هدف رسیدن به زیبایی صورت، دست به عمل جراحی می زنند.

در صورتی که تنها فاکتور مورد توجه جراح تراز اسکلتی سفالومتری باشد، نتیجه می‌تواند از نظر زیبایی نامطلوب و با نارضایتی بیمار همراه باشد. در این زمان تغییرات اسکلتی صورت است که کیفیت نهایی کار را تضمین می‌کند و به بافت نرم چهره فرم می‌دهد.

بسته به مشکلی که فک یا فک ها دارند، زوایای اصلاح متفاوت خواهد بود.
بسیاری از اهداف جراحی‌های زیبایی با جراحی فک امکان‌پذیر است

نمونه‌هایی از مشکلات مادرزادی فک که ممکن است منجر به جراحی فک گردد:

مشکلات مادرزادی فک شامل مسائل فردی یا وضعیت پزشکی فراگیر مانند سندرم تریچر کالینز است. در ادامه به چند نمونه از مشکلات مادرزادی فک اشاره کرده‌ایم:

  • عدم ردیف بودن جانبی دندانها یا کراس بایت؛ که زمانی اتفاق می‌افتد که برخی از دندان‌های پایینی شما جلوی دندان‌های بالایی قرار گیرند.
  • بیرون بودن فک پایین.
  • اپن بایت؛ که زمانی است که بسیاری از دندان‌ها هنگام بستن دهان به هم نمی‌رسند.
  • شکاف کام و لب؛ زمانی اتفاق می‌افتد که صورت و دهان شما به طور طبیعی، کامل رشد نکرده باشند.
  • سکانس پیر رابین؛ کودکانی که با این مشکل متولد می­شوند، اغلب آرواره­های پایینی کوچکی دارند که می­تواند غذا خوردن یا تنفس را دشوار کند.

آغاز درمان در جراحی بازسازی استخوان فک

هنگام مراجعه بیماران با ناهنجاری دندانی که مستلزم جراحی اصلاحی یا بازسازی فک هستند، ارزیابی جامع توسط جراح و متخصص ارتودنسی بسیار مهم است.

جراح، صورت بیمار را معاینه و سوابق را بررسی می­کند و گزینه­های درمانی موجود را با بیمار و خانواده او در میان می­گذارد. جراح باید بر روی دستیابی به اهداف عملکردی (اکلوزال) و زیبایی‌شناسی صورت متمرکز شود.

یک متخصص ارتودنسی سوابق کاملی از جمله رادیوگرافی‌های جانبی و پانورکس، رادیوگرافی‌های صورت و اکلوزال، مدل‌های دندانی و قالب کلی دندان یا centric bite impression را به دست می‌آورد. سپس جراح و متخصص ارتودنسی یک برنامه درمانی مناسب را به بیمار ارائه می‌دهند.

هدف اصلی ارتودنسی قبل از عمل، تراز کردن دندان‌ها بر روی استخوان پایه است. این مسئله می­تواند شامل اصلاح دندان­ها، ایجاد شیب مناسب دندان پیشین و پهنای قوس عرضی و یا حفظ خط وسط دندان باشد.

روش‌های جراحی ارتوگناتیک ممکن است شامل جراحی فک بالا یا فک پایین یا هر دو باشد.

ممکن است برای بهبود دینامیک جریان هوای بینی، جراحی داخل بینی همزمان با سپتوپلاستی و کاهش شاخک تحتانی بینی (استخوان داخل بینی که شبیه SHELL یا صدف می باشد) لازم شود.

ژنیوپلاستی و لیپوساکشن گردن نیز ممکن است در بیماران منتخب برای بهبود نتیجه کلی زیبایی در نظر گرفته شود.

درمان‌های ارتودنسی معمولاً 4 تا 6 هفته پس از عمل شروع می‌شود. هنگامی که جزئیات نهایی اکلوژن توسط متخصص ارتودنسی تکمیل شد، مرحله مراقبت پس از ارتودنسی آغاز می‌شود.

بسته به مشکلی که فک یا فک ها دارند، زوایای اصلاح متفاوت خواهد بود.
بسته به مشکلی که فک یا فک ها دارند، زوایای اصلاح متفاوت خواهد بود.

آمادگی روانی

عوامل روانشناختی باید توسط جراح معالج و ارتودنتیست سنجیده شود. برای تیم درمانگر ضروری است که انگیزه اساسی بیمار با درخواست جراحی بازسازی فک یا اصلاح بدشکلی اسکلت را دریابند. پیشنهاد کلیدی در این موارد پیش‌بینی و مطابقت انتظارات بیمار با طرح درمانی است.

مشاوره بیمار در مورد عواقب جراحی، عوارض شایع، دوره بهبودی و دوره توانبخشی مورد انتظار نیز به همان اندازه مهم است.

بیمار باید از تغییرات ناگهانی در سبک زندگی که در 4 تا 6 هفته اول پس از عمل رخ می‌دهد مطلع شود.

اکثر بیماران در اوایل دوره پس از عمل جراحی فک ، از تغییرات خلقی حاد (افسردگی) رنج می‌برند. این اختلال خلقی معمولاً کوتاه مدت بوده و فقط چند روز به طول می‌انجامد. اما باید به بیماران در مورد احتمال تغییر خلق بعد از عمل هشدار داده شود.

بیمارانی که افسردگی پس از عمل یا مشکل در سازگاری با ظاهر جدید دارند، نیازمند ارجاع به مشاور تخصصی می‌باشند. بنابراین آمادگی روانی بیمار از عوامل حیاتی بوده و شامل ارتباط خوب بیمار و پزشک معالج می‌شود.

آموزش کامل به وی کمک خواهد کرد تا در جریان مسائل پیش بینی شونده باشد و برای تغییرات عمده در عملکرد فک و زیبایی صورت، آماده شود.

در اکثر مواقع می­شود انتظار داشت که ظرف 10 تا 14 روز پس از بازسازی فک، بیمار به کار بازگردد
در اکثر مواقع می­شود انتظار داشت که ظرف 10 تا 14 روز پس از بازسازی فک، بیمار به کار بازگردد

اگرچه تورم یا ادم (edema) پس از جراحی برای اکثر بیماران آزاردهنده است، اما ادم حاد صورت معمولاً در 3 هفته اول پس از جراحی برطرف می­شود و با تثبیت عملکرد اولیه فک، بیمار کاهش تورم باقی‌مانده را در 6 تا 8 هفته پس از عمل شاهد خواهد بود.

توالی درمان

جراحی فک اساساً دو نوع است: (1) جراحی میانی: که در آن جراحی ارتوگناتیک مابین یک دوره ارتودنسی پیش از جراحی و یک دوره پس از جراحی است.

(2) جراحی در ابتدا: که در آن جراحی ارتوگناتیک قبل ازارتودنسی انجام می ‌شود (فقط بعد از عمل جراحی ارتودنسی انجام خواهد شد).

نکته قابل توجه این است که آماده‌ سازی ارتودنسی با بریس‌ یا سیم باید قبل از قالب‌‌گیری برای اصلاح اکلوژن انجام شود، زیرا ممکن است حرکت سیم‌های ارتودنسی موجب تغییر در موقعیت دندان‌ها شده و بر روی آتل و موقعیت فک تأثیر بگذارد.

در زمان جراحی ارتوگناتیک، توالی استئوتومی‌ها (برش استخوان) بر اساس مدل جراحی و برنامه‌ریزی قبل از عمل انجام می‌گیرد. اگر یک فک در حال جابجایی باشد، از یک آتل نهایی برای انسداد فک در حال حرکت نسبت به فک دیگر استفاده می شود. اگر هم استئوتومی فک بالا و هم فک پایین برنامه ریزی شده باشد، از یک تراشه میانی برای هدایت حرکت یکی نسبت به دیگری استفاده می‌شود.

اگرچه به طور کلاسیک، ابتدا فک بالا و به دنبال آن فک پایین جابه‌جا می‌‌شود، اما می‌‌توان این توالی را با اسپلینت یا تراشه میانی مناسب معکوس کرد. سپس فک باقی‌مانده بر اساس اسپلینت نهایی تغییر مکان می‌دهد.

اصلاح مشکلات با بریس یا سیم
اصلاح مشکلات فک با بریس یا سیم

هنگامی که فک بالا و پایین در موقعیت­های نهایی خود قرار گرفتند، چانه مورد ارزیابی قرار می‌گیرد. توجه به کشیدن دندان آسیاب سوم در توالی درمان مهم است.

کشیدن این دندان اغلب قبل از جراحی فک انجام می‌شود و به یک دوره نقاهت چند ماهه بعد از عمل نیاز دارد. اما در صورت کشیدن این دندان در حین عمل نیز، اختلالی از نظر زمانی ایجاد نخواهد شد و پیامد نامطلوبی نخواهد داشت.

مراقبت از بیماران جراحی فک

اصول کلیدی مراقبت‌های جراحی بازسازی فک و مراقبت کلی از بیماران شامل آمادگی روانی بیمار نیز می‌شود.

تغذیه خوب قبل و بعد ازعمل، حفظ خون رسانی به دندان‌های متحرک و بخش‌های فک، محافظت از استخوان، ساختارهای عصبی عروقی و دندان‌ها، مدیریت مناسب زخم بعد ازعمل، تثبیت بخش‌های استخوانی، کنترل مناسب انسداد، و توانبخشی تا زمان بازیابی عملکرد کامل فک نیز از جمله مسائل مهمی است که در مراقبت از بیماران جراحی فک باید مدنظر قرار داد.

مفاهیم فعلی در جراحی ارتوگناتیک

اخیراً، مفاهیم پایه در جراحی فک مجدداً ارزیابی شده‌اند. همچنین پیشرفت‌‌های زیادی در برنامه ‌ریزی‌های قبل از عمل و روش‌های جراحی پدید آمده است.

با پیشرفت روش‌های جراحی ومطرح شدن پروتزهای شخصی سازی شده نگرانی‌ها بابت مشکلاتی که پیش از این در مورد جراحی فک  با استفاده ازپروتزهای قدیمی وجود داشت تا حدود زیادی برطرف شده است.

مراحل طراحی و تولید پروتزهای شخصی سازی شده به کمک کامپیوتر و با دقت بالایی انجام می‌گیرد.

ماده استفاده شده در تولید این پروتزها از جنس تیتانیوم و زیست سازگار بوده که استحکام بالایی دارد.

پروتزهای شخصی سازی شده منحصرا برای هر فرد، و مطابق با آناتومی او طراحی و ساخته می‌شوند و پس از پایان فرآیند طراحی، به روش ساخت افزایش و با استفاده از تکنولوژی پرینت سه بعدی تولید می‌شوند.

در این روش دیگر نیازی به شکل‌دهی و فرم‌دهی در حین جراحی وجود ندارد بنابراین پروتز استحکام و مقاومت کافی را داشته و ریسک عفونت و یا خارج شدن آن به حداقل می‌رسد.

تکنیک‌‌های اصلی که امروزه در جراحی بازسازی فک گنجانده شده‌‌اند شامل استئوتومی Le Fort I، استئوتومی دو طرفه ساژیتال اسپلیت و ژنیوپلاستی استخوانی می‌باشند.

نه تنها جراحی اصلاحی فک، بلکه تمامی جراحی‌های مرتبط با زیبایی، نیازمند آماده‌سازی روانی بیمار هستند
نه تنها جراحی اصلاحی فک، بلکه تمامی جراحی‌های مرتبط با زیبایی، نیازمند آماده‌سازی روانی بیمار هستند

دستیابی به مفاهیم بیشتر در گرو بهبود مهارت‌های فنی، ارتقاء مسائل ایمنی حین عمل، بهبود کیفیت مواد برای تثبیت استخوان، درک بهتر از بهبود استخوان و میزان پاسخ‌‌دهی بافت نرم می‌باشد.

اولویت جراحی فک بالا در مقابل فک پایین

معمولا تصمیم در مورد اینکه کدام فک برای آغاز جراحی بازسازی فک اولویت دارد بحث‌برانگیز است. در روش کلاسیک، جراحان ابتدا فک بالا و در مرحله دوم فک پایین را تغییر مکان می‌دهند.

در روش کلاسیک، جراح ممکن است ترجیح ‌دهد با کورتیکوتومی ‌های دو طرفه ساژیتال فک پایین شروع کند، در ادامه به فک بالا بپردازد و با جابجایی Le Fort I عمل جراحی را تکمیل کند.

دلیل چنین توالی این است که دهان باید کاملاً باز شود تا فک پایین به اندازه کافی برای استئوتومی فک پایین مشخص شود و این مانور ممکن است ناخواسته فک بالا را که قبلاً با میکروپلیت‌ها در جای خود قرار گرفته تحت تاثیر قرار دهد.

تکمیل استئوتومی شکاف ساژیتال نیازی به باز کردن گسترده دهان ندارد و بنابراین احتمال تغییر موقعیت فک بالا کمتر خواهد بود.

تفاوت در جراحی فک بالا و پایین.

تفاوت در جراحی فک بالا و پایین
تفاوت در جراحی فک بالا و پایین

با افزایش محبوبیت برنامه ‌ریزی‌های جراحی مجازی، علاقه به “اولویت جراحی فک پایین” افزایش یافته است که در آن جراحان استئوتومی در ابتدا فک پایین را اصلاح، تغییر مکان و فیکس می‌‌کنند و سپس فک بالا را عمل می‌‌کنند.

محققان مختلفی بر روی ترتیب جراحی‌های دو فک مطالعه و بررسی‌‌های مختلفی انجام داده‌اند. نتیجه برخی از تحقیقات برای افرادی که در تثبیت فک بالا با مشکلاتی مواجه‌اند (مانند همی هایپرتروفی فک پایین، تومو‌رهای فک پایین، و بیماران مبتلا به میکروزومی نیمی از صورت) توصیه دارد که ابتدا جراحی فک پایین را انجام دهند.

برای مواردی که در آن استئوتومی سگمنتال فک بالا برنامه‌ریزی شده است، یا در موارد شکاف در فک بالا، اولویت جراحی با فک پایین است.

دقت برنامه ریزی مجازی در جراحی بازسازی فک

تدوین یک طرح دقیق پیش از جراحی، در بازسازی فک و ناهنجاری‌های دندانی ضروری است.

مزیت استفاده از پروتزهای شخصی سازی شده در جراحی بازسازی فک، امکان برنامه ریزی پیش از جراحی است.

با توجه به اینکه در طراحی و تولید این پروتزها دقت بسیار بالایی به کار رفته است، نتایج جراحی تا حدود زیادی قابل پیش بینی می‌باشد که این امر نتیجه نهایی قابل قبول تر و رضایت بخش تری را برای جراح و بیمار به همراه خواهد داشت.

تعریف دقت در جراحی بسیار مهم است.

در مقایسه این تکنیک با برنامه ریزی کلاسیک، به نظر می رسد برنامه ریزی مجازی دقیق تر است، به خصوص از نظر تقارن چهره از زاویه روبه‌رو.

بنابراین، برنامه ریزی مجازی روشی مناسب‌تر و قابل تکرار برای درمان فک است.

منابع:

  1. https://www.thieme-connect.com/products/ejournals/abstract/10.1055/s-0033-1357109
  2. https://journals.lww.com/plasreconsurg/fulltext/2018/06000/Current_Concepts_in_Orthognathic_Surgery.43.aspx
  3. https://head-face-med.biomedcentral.com/articles/10.1186/s13005-020-00250-2
  4. https://onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.1111/ocr.12456
  5. https://my.clevelandclinic.org/health/treatments/22011-jaw-orthognathic-surgery

قرینه سازی صورت با یا بدون عمل جراحی؟

اصلاح صورت نامتقارن یا قرینه سازی صورت می تواند چهره غیرطبیعی را به فرمی زیبا و طبیعی نزدیک کند. راه های مختلفی برای متقارن کردن چهره وجود دارد اما تنها راه بدون آسیب، تمرینات صورت است. اگر قصد دارید ایرادات جزئی و کوچک در صورت خود را به تنهایی برطرف کنید، می توانید بعضی تمرینات را در خانه انجام دهید. برای موارد عدم تقارن جزئی، حرکات ورزشی به داشتن لبخندی متقارن و چهره ای دلنشین کمک می کنند.

نحوه اصلاح صورت نامتقارن با تمرینات ورزشی

تمرینات صورت با هدف قرینه سازی صورت، شامل انجام حرکات تکراری و بیان عبارات اغراق آمیز به منظور فعال سازی و ساخت عضلات است. این تمرینات، ورزش های مقاومتی برای صورت هستند که با تقویت بافت نگهدارنده، احتمال افتادگی اطراف فک و چشم در طول زمان را کمتر می کنند.

پیری صورت به دلیل از دست دادن خاصیت ارتجاعی و همچنین به دلیل جابجایی تدریجی پدهای چربی بین ماهیچه و پوست است که به مرور زمان به سمت پایین می لغزند. ایده پشت انجام تمرینات و حرکات برنامه ریزی شده صورت این است که با عضله سازی، پدهای چربی بیشتر مستعد ماندن در جای خود شوند و باعث شود تا صورت پرتر و جوان تر به نظر برسد.

ورزش های مختلفی برای قرینه سازی صورت وجود دارند
ورزش های مختلفی برای قرینه سازی صورت وجود دارند.

تکنیک های آرایشی در جهت قرینه سازی صورت

اگر شخصی نگران ویژگی های ناهماهنگ در چهره خود است، می تواند برای دستیابی به ظاهری متعادل از تکنیک های آرایشی استفاده کند. این تکنیک ها مانند کانتورینگ و هایلایت قطعا در قرینه سازی صورت و کاهش عدم تقارن کمک خواهند کرد. در این میان برخی از تکنیک‌های آرایش مو نیز می‌توانند توجه را از چهره دور کنند.

مناطق تمرکز در جراحی قرینه سازی صورت

اجرای روش های جراحی قرینه سازی صورت برای هر بیمار کاملا متفاوت بوده و متداول‌ترین روش‌هایی که معمولا به عنوان جراحی اعمال می‌شود، روش تزریقی و رینوپلاستی است. با توجه به اینکه در چهره 20 خصیصه وجود دارد که همگی در تنوع و تقارن چهره ها موثر هستند، بخش هایی از چهره که معمولا در جراحی نقاط هدف هستند نام برده می شود: (گونه ها، چانه، گوش، چشم ها، زوایای صورت، پیشانی، خط فک، لب ها و بینی).

اجرای برخی از تکنیک های آرایشی به تقارن چهره کمک خواهند کرد.

ماندگاری نتایج جراحی تقارن صورت

نتایج روش های قرینه سازی صورت به نوع روش های انجام شده، سن و شرایط فیزیکی بیمار بستگی دارد. اگر جراحی دائمی مانند جراحی فک و دندان یا ارتودنسی انجام بگیرد، نتایج قطعا طول عمر زیادی داشته و معمولا دائمی خواهند بود. اما مواردی مانند بوتاکس و فیلرهای پوستی، محلول های تزریقی کوتاه مدت هستند که نیاز به تکرار مداوم دارند. بوتاکس هر 9 تا 12 ماه یکبار نیاز به تزریق مجدد داشته و ماندگاری پرکننده یا فیلرها بستگی به نوع آن دارد. زیرا برخی از این موارد می توانند 5 تا 7 ماه دوام داشته باشند، در حالی که برخی دیگر می توانند حدود 5 سال دوام داشته باشند. در مورد نوع فیلر یا بوتاکس مورد استفاده، می توان با جراح مشورت کرده و طول عمر ماده مورد استفاده را تخمین زد.

بوتاکس و فیلر.
بوتاکس و فیلر.

  1. https://vivaxys.com/how-to-get-a-symmetrical-face/
  2. https://www.medicalnewstoday.com/articles/asymmetrical-face#summary
https://b2n.ir/w52284

درمان صورت نامتقارن چگونه انجام میگیرد؟

درمان صورت نامتقارن به درمان هایی اطلاق میگردد که با استفاده از روش های مختلف به اصلاح نیمه ای از صورت که با نیمه دیگر متفاوت است بپردازد. اگرچه گاهی عدم تقارن یا یک بی نظمی جزئی می تواند فردیت یا کاراکتر ویژه چهره شخص را بسازد. اما معمولا وجود عدم تقارن واضح و قابل تشخیص، بر زیبایی چهره موثر است.

راه ها و روش های متفاوتی در درمان صورت نامتقارن استفاده می شود که می توان به انتقال یا تزریق چربی به بخش های مورد نیاز، لیفت بعضی از بخش ها، تنظیم و دستکاری بافت نرم صورت، پیوندهای لیپودرمال، ایمپلنت، تصحیح استخوانی صورت (کرانیوفیشیال)، یا تغییر در موقعیت یا کارکرد عضلانی و عصبی صورت اشاره کرد. هدف از درمان بهبود تعادل بین دو نیمه صورت و ایجاد ظاهری متقارن تر و هماهنگ تر است.

اصلاح عدم تقارن صورت

درمان صورت نامتقارن شدید به دلیل پیچیدگی هندسی فک و دندان ها، ساختار استخوانی صورت و بافت های نرم، کاری چالش برانگیز است. عدم تقارن فک پایین معمولا یکی از مشکلات رایج در نامتقارنی صورت است. اما به طور کلی، برنامه ریزی درمان نامتقارنی صورت معمولا نیاز به بررسی سه بعدی در سطوح ساژیتال، کرونر و صفحات افقی صورت دارد. مهم است که مدل جراحی مبتنی بر ترجمه دقیقی از داده‌ های تئوری باشد. هر گونه اختلاف بین طرح و مدل اجرایی می تواند منجر به یک نتیجه غیرقابل پیش بینی و فاجعه ‌بار شود، حتی زمانی که از ماهرانه ‌ترین تکنیک های جراحی استفاده شود!

درمان های دندانی اغلب می توانند نامتقارن بودن صورت را برطرف کنند.

درمان صورت نامتقارن باید با تجزیه و تحلیل دقیق و کارشناسانه انجام شود. صورت دارای عدم تقارن باید از طریق اولین مصاحبه بیمار، با معاینه بالینی ظاهری، داخل دهانی و همچنین معاینات تشخیصی تکمیلی، ارزیابی شود. همچنین شکایات و انتظارات بیمار مد نظر قرار داده شود و داده ها در مورد خطرات احتمالی عفونت، تروما یا پاتولوژی جمجمه-صورت تکمیل شود.

درمان های مختلف صورت نامتقارن

معاینه بالینی امکان ارزیابی عدم تقارن را در ابعاد ساژیتال، کرونال و عمودی فراهم می کند و مهم ترین ابزار تشخیصی وضعیت بیمار است. ارزیابی ظاهری و خارج دهانی شامل مشاهدات بصری مورفولوژی صورت، مرتبط با بافت های نرم، سخت و لمسی TMJ می شود. توجه ویژه به مرکز چانه، تراز کردن خطوط لب و تقارن دو طرفه زوایای فک و خطوط پایین آن از نکات بسیار مهم هنگام معاینه است. معاینه بالینی داخل دهانی نیز باید بر ارزیابی تناسب قرارگیری دندان های بالا و پایین روی هم، نوک دندان های خلفی و قدامی، کراس بایت و وجود انحراف عملکردی فک پایین متمرکز باشد. هنگامی که عدم تقارن تشخیص داده شد، پزشک با در نظر گرفتن محدودیت ‌های بالقوه، در مورد چگونگی جبران و درمان این مشکل تصمیم می گیرد.

بسته به شرایط بیمار، گزینه های ارتودنسی و ارتوپدی در مقالات مختلف با هدف درمان صورت نامتقارن شرح داده شده. از بسیاری از رویکردهای درمانی که گزارش شده است، درمان مکانیکی، درمان خارج کردنی (مانند یکطرفه کشیدن دندان)، یا مداخلات جراحی برجسته شده است.

درمان صورت نامتقارن بدون عمل جراحی.

در مورد بیمارانی که هنوز در سن رشد هستند، رویکردهای ارتوپدی قابل اجرا هستند. اما برای بیماران بزرگسال درمان های جراحی و یا سایر روش ها توصیه شده است. دستیابی به اصلاحات مد نظر با استفاده از ارتودنسی و ارتوپدی معمولا روش هایی پر زحمت در نظر گرفته می­شوند.

درمان صورت نامتقارن به طور قابل توجهی بر لبخند و زیبایی چهره تأثیر می­گذارد و اصلاح آن یک چالش بزرگ برای پزشکان است. عدم تقارن در صورتی که خفیف یا شدید باشد، نیاز به درمان­های مختلف (ارتودنسی/ ارتوپدی/ جراحی) دارد. بنابراین، باید تاکید کرد که دانش عمیق نامتقارنی صورت مستحق توجه ویژه متخصصین بوده تا بهترین درمان را برای بیماران ارائه کنند.

تاثیر تقارن صورت در زیبایی چهره

منابع

  1. https://b2n.ir/n70016
  2. https://www.scielo.br/j/dpjo/a/T5y5gcRSXMynWpdBbNb3SkN/?lang=en

روش‌ های قرینه‌ سازی صورت چیست؟

مقدمه ای درباره قرینه سازی صورت

پیش از پرداختن به روش‌های قرینه‌سازی صورت، بهتر است تعریفی از تقارن صورت داشته باشیم. تقارن صورت به تطابق کامل چهره در اندازه، مکان، شکل و آرایش هر یک از اجزای صورت نسبت به صفحه ساژیتال (صفحه عمودی که بدن را به دو نیمه متقارن چپ و راست تقسیم می کند) اشاره دارد. بنابراین عدم‌تقارن به تفاوت دوطرفه بین چنین اجزایی گفته می شود. باید دانست که تقارن دوطرفه کامل تقریبا هرگز در بدن هیچ انسانی وجود ندارد و معمولا با متقارن‌سازی این مسئله انجام‌پذیر است.
با توجه به علاقه روزافزون جمعیت به زیبایی‌شناسی صورت، تعداد فزاینده‌ای از بیماران به دلیل ناهنجاری‌های مختلف اسکلتی صورت تحت عمل جراحی و روش‌های قرینه‌سازی صورت قرار گرفته و می‌گیرند. به طور کلی بیشتر شکایات مربوط به عدم جذابیت صورت را نیز می توان از سه جنبه تفکیک کرد: نمایه، ظاهر وزنی و عدم تقارن. در میان این بیماران، بیش از نیمی از آسیایی‌ها دچار عدم تقارن صورت هستند، به‌ ویژه آن‌هایی که راست‌دست هستند! تعدادی از مطالعات نشان داده‌اند که تقارن نقش مهمی در تعیین جذابیت چهره دارد. با این حال، عدم تقارن جزئی می تواند درک طبیعی‌تری از صورت را ایجاد کند. بنابراین، چنین سطحی از عدم‌تقارن را نمی‌توان غیرجذاب تلقی کرد.

عدم‌تقارن در صورت، به معنی عدم‌وجود نظم در موارد بالا است.
به دلیل زیاد بودن متغیرها و عوامل ایجادکننده نامتقارنی صورت، طبقه‌بندی انواع عدم‌تقارن مشکل است. روش‌های قرینه‌سازی صورت نیز اغلب به دلیل عدم‌تقارن صورت ناشی از علل مادرزادی مانند میکروزومی ‌همی‌فیشیال، علل محیطی مانند تومور، عفونت یا تروما و عوامل عملکردی مانند عادت یا تداخل occlusal انجام می‌گیرد. عدم‌تقارن ناشی از یکی از علل نامبرده، می‌تواند الگوهای مختلفی بسته به ویژگی‌های شخصی، زمان شروع، جبران عضلانی و رشد اسکلتی عضلانی صورت داشته باشد.

انواع نامتقارنی صورت

روش‌های قرینه‌سازی صورت یا همان جراحی تقارن، روشی است که می تواند از تکنیک‌های مختلفی شامل پرکننده‌های پوستی/ فیلر، بوتاکس یا سایر روش‌های جراحی که برای افزایش تقارن صورت هستند، استفاده کند.
عدم‌تقارن مشاهده‌شده در صورت بیمار توسط خود او، متداول‌ترین ناراحتی کاندید جراحی پلاستیک است. میزان عدم‌تقارن صورت به طور قابل‌توجهی در افراد متفاوت است و انواع مختلفی از عدم‌تقارن صورت نیز وجود دارد. به همین دلیل، درمان‌های توصیه‌شده به هر بیمار بستگی به نوع و شدت عدم‌تقارن دارد. در مواردی با عدم‌قرینگی بیشتر، در صورتی‌که موارد بالا کارساز نباشند یا به هر دلیلی امکان به‌کارگیری آن‌ها وجود نداشته باشد، نیاز به استفاده از پروتزها مطرح می‌شود. پروتزهای شخصی‌سازی‌شده تیتانیومی تولیدشده به روش پرینت سه‌بعدی و با طراحی منحصر به فرد برای هر بیمار، کاملا زیست‌سازگاز بوده و یک راه‌حل مطمئن برای بازیابی تقارن صورت می‌باشد که نتایج زیبایی و عملکرد رضایت بخشی را برای متقاضیان جراحی قرینه‌سازی صورت به همراه داشته است.

تقارن در استخوان های صورت.

نامتقارن بودن صورت شامل 5 نوع می شود:

  1. عدم تقارن ساختاری، زمانی اتفاق می افتد که شکل صورت در حالت خنثی نامتقارن به نظر می رسد. این مسئله اغلب به دلیل نامتقارن بودن ویژگی های مرکزی چهره است، به عنوان مثال: چشم، بینی یا دهان.
  2. عدم تقارن عملکردی که این نوع عدم تقارن نتیجه رویدادهای عصبی است. عدم تقارن صورت زمانی که ماهیچه های صورت فعال می شوند بیشتر ظاهر می شود و قابل مشاهده است.
  3. عدم تقارن ناقص وقتی مشاهده می شود که یکی از اجزای صورت متقارن نباشد. مثلا ممکن است از نظر یک شخص، بینی او کج باشد و حس کند که صورتش نامتقارن است.
  4. عدم تقارن کامل چهره، که در اکثر بیماران موجب ایجاد احساس عدم تقارن در کل صورت می شود. در این افراد دو طرف صورت به طور قابل توجهی متفاوت است.
  5. پیری نامتقارن صورت نیز زمانی اتفاق می‌افتد که در زمان پیر شدن سمت ضعیف‌تر صورت سریع ‌تر پیر شده و منجر به تفاوت ‌های نامتقارن می‌ شود.

علل عدم‌تقارن صورت

عدم‌تقارن صورت معمولاً نتیجه این است که صورت ما در یک طرف غالبیت بیشتری دارد. در اکثر افراد سمت راست صورت غالبیت بیشتری وجود دارد که اغلب منجر به بلندتر شدن کره چشم و ابرو و برجسته‌‌تر شدن استخوان گونه می ‌شود. علل شایع عدم‌تقارن صورت، طبق Healthline عبارتند از: ژنتیک، آسیب توسط خورشید، سیگار کشیدن، کار دندانپزشکی، سالخوردگی یا سکته.

انواع عدم‌تقارن که نیازمند اجرای روش‌های قرینه‌سازی صورت هستند.
جراحی تقارن صورت چیست؟
جراحی تقارن صورت یک عمل زیبایی است که استفاده از پرکننده‌های صورت را با روش‌های جراحی ترکیب می کند تا تقارن صورت بیماران را افزایش دهد. روش‌های قرینه‌سازی صورت برای هر فردی منحصر به فرد است. زیرا درمان‌های خاص توصیه‌شده به نواحی ایجادکننده عدم‌تقارن و اهداف شخصی و ظاهر مورد نظر بیمار بستگی دارد. قبل از انجام هر عملی، مشاوره با یک جراح پلاستیک کاملا ضروری است. یک جراح ارزیابی کاملی از ساختار صورت شما انجام می‌دهد و اطمینان حاصل می کند که روش مورد استفاده برای شما، تقارن کلی صورت شما را افزایش خواهد داد.
شدت عدم تقارن و جنبه‌های صورت است که تعیین‌کننده روش‌های قرینه‌سازی صورت است. گاهی ممکن است به بیمار مبتلا به عدم‌تقارن فقط فیلر صورت توصیه شود. گاهی راه‌حلی ساده تمام چیزی است که برای تقویت تقارن صورت نیاز است. این روش به عنوان متعادل کننده شناخته می شود و فقط از فیلرهای پوستی برای متعادل کردن دو سمت صورت استفاده می‌شود و شامل هیچ‌گونه روش جراحی نمی شود. در بسیاری از موارد نیز برای رسیدن به زیبایی مورد نظر، به ترکیبی از پرکننده‌های صورت و روش‌های جراحی نیاز دارند. به عنوان مثال، برخی از بیماران مایل به جراحی زیبایی بینی هستند تا شکل، اندازه یا زاویه بینی خود را تغییر دهند و فیلرهای صورت را برای بهبود سایر نواحی صورت می‌خواهند. مزیت استفاده از پروتزهای شخصی‌سازی‌شده برای بازیابی تقارن صورت این است که این پروتزها، بصورت منحصر به فرد براساس آناتومی بیمار ساخته شده و کاملا مناسب با فرم صورت او می‌باشند. استفاده از تکنیک mirroring در طراحی این پروتزها نتایج جراحی را قابل پیش‌بینی‌تر کرده و نیاز به انجام جراحی‌های اصلاحی را از بین میبرد.

راه های مختلفی برای قرینه سازی صورت وجود دارد.

ویژگی‌های کاندید جراحی تقارن صورت

اگر از تقارن صورت خود ناراضی هستید یا هر گونه محدودیت عملکردی را به دلیل عدم‌تقارن صورت تجربه می کنید، کاندیدای بالقوه مناسبی برای استفاده از روش‌های قرینه‌سازی صورت هستید. هر شخصی که مایل به انجام جراحی تقارن صورت است باید: انتظارات واقع‌بینانه داشته باشد، از خطرات احتمالی آگاه باشد، از سلامت جسمانی خوبی برخوردار باشد و از سیگار کشیدن خودداری کند.
روش‌های قرینه‌سازی صورت در حقیقت بازسازی صورت با استفاده از فرآیند جراحی در جهت بازگرداندن تقارن پویا و خود‌به‌خود به صورتی است که دچار مشکل است. این امر اغلب با استفاده از یک عضله، یا از طریق انتقال عضله عملکردی آزاد یا جابجایی عضلانی موضعی برای تقلید از عملکرد صحیح 17 عضله صورت به دست می‌آید. قابل درک است که نتایج به ‌دست‌ آمده بسیار متغیر است. نتیجه نه تنها در میان بیمارانی که تحت تکنیک مشابهی قرار می‌گیرند، بلکه در بین بیمارانی که روش‌های متفاوتی برای احیای مجدد داشته‌‌اند نیز متفاوت است. نتایج به نوع عضله مورد استفاده، انتخاب اعصاب اهداکننده، توانایی عصب برای بازسازی، طیف وسیعی از عوامل ایجاد کننده مشکل در بدن بیمار و همچنین تکنیک جراحی بستگی دارد.
در مقالات، سیستم‌های امتیازدهی را می‌توان به دو دسته کلی تقسیم کرد: ذهنی و عینی. هدف این بررسی، خلاصه کردن و مقایسه سیستم‌های درجه‌بندی فعلی مورد استفاده برای تعیین کمیت عملکرد عصب صورت و همچنین بحث در مورد رویکردی است که طی سال‌ها تمرین در زمینه بازسازی صورت ایجاد شده است.

تصویر شخصی که کاندید عمل جراحی برای برطرف سازی نامتقارنی صورت است.

روش‌های قرینه‌سازی صورت روی کدام مناطق قابل انجام است؟

از آنجایی که جراحی و روش‌های قرینه‌سازی صورت شامل افزایش تقارن صورت بیمار است، روش‌های درگیر صرفا به ویژگی‌‌ها، ساختار صورت و خواسته‌های بیمار بستگی دارد. متداول‌‌ترین روش‌هایی که انجام می‌شود، تزریقی و رینوپلاستی است. با این حال، با توجه به این واقعیت که گفته می‌شود صورت ما حدود بیست ویژگی متمایز دارد، تنوع زیادی از عدم‌تقارن بالقوه می تواند روی صورت ما رخ دهد. برخی از مناطقی که معمولا در جراحی تقارن صورت مورد هدف قرار می‌گیرند عبارتند از:
• گونه‌ها: عدم‌تقارن در گونه‌ها را می‌توان با انجام روش‌های قرینه‌سازی صورت مانند لیپوساکشن، برداشتن رسوبات چربی اضافی در یک گونه و یا با قرار دادن فیلر در گونه کوچک ‌تر متعادل و اصلاح کرد. فیلر صورت یک راه‌حل غیر دائمی است زیرا فیلرها به طور دوره‌ای نیازمند بازسازی هستند. برای راه‌حل دائمی‌تر، می‌توان از پیوند چربی استفاده کرد. در موارد بسیار شدید ممکن است استخوان‌های صورت باعث عدم‌تقارن شوند که باید برای ایجاد سطح مورد نظر، استخوان تغییر شکل دهد و حجم استخوان افزایش یا کاهش یابد که این کار با شیو کردن سطح استخوان یا افزایش حجم استخوان به کمک پروتزهای شخصی‌سازی‌شده که به صورت قرینه با طرف سالم صورت متقاضی طراحی می شوند، انجام می‌گردد.
• چانه: عدم‌تقارن چانه اغلب نتیجه ساختار اسکلتی صورت بیمار است. در این موارد می‌توان از فیلر یا پروتز چانه استفاده کرد تا حجم چانه افزایش یافته و به تناسب با سایر جنبه‌های صورت برسد
• گوش‌ها: اتوپلاستی می‌تواند به شدت شکل گوش و ظاهر صورت بیمار را با کاهش میزان بیرون زدگی یا ابعاد گوش‌ها تغییر و تقارن صورت را افزایش دهد.

• چشم‌ها: چشم‌ها ناحیه‌ای هستند که اغلب با روش‌های قرینه‌سازی صورت درمان می‌شوند. نگرانی‌های بالقوه اغلب شامل صاف نبودن چشم‌ یا ابروها است که این مسئله را می‌توان با بوتاکس یا لیفت ابرو تغییر داد تا ارتفاع چشم یا ابروها متناسب گردد. نگرانی‌های دیگر می تواند شامل داشتن پوست اضافی روی یک پلک یا همان افتادگی پلک در مقایسه با پلک دیگر باشد. در اینجا نیز می‌توان برای برداشتن پوست اضافی پلک یک چشم، جراحی پلک یا بلفاروپلاستی انجام داد.
• صورت: لیفت صورت یا لیفت گردن می تواند تقارن صورت را با بالا بردن دو طرف صورت تا همان سطح به میزان قابل توجهی افزایش دهد. این کار می‌تواند هرگونه پوست اضافی را از بین برده و منجر به جوان‌تر شدن صورت و گردن شود.
• پیشانی: به طور کلی لیفت پیشانی برای رفع خطوط اخم یا رفع افتادگی ابروها انجام می‌شود. برای کسانی که نگران پیری نامتقارن هستند، بوتاکس یا فیلرهایی وجود دارد که می‌توان در مقادیر مختلف برای کاهش علائم نامتقارن پیری استفاده کرد. در برخی موارد وجود عدم‌قرینگی در جمجمه و یا قسمت پیشانی که منجر به عدم تقارن چهره می‌شوند به راحتی و با استفاده از پروتزهای شخصی‌سازی‌شده بازسازی و ترمیم جمجمه، رفع می‌گردد.
• فک: برخی از عدم تقارن‌های فک منجر به مشکلات پزشکی می شود و باید با جراحی اصلاح شود. با این حال، بیمارانی که دارای عدم تقارن فک هستند صرفا از نظر زیبایی نگرانی دارند. در این موارد می توان از جراحی فک یا لیپوساکشن برای تغییر شکل یک طرف فک که بیرون زده است استفاده کرد یا در قسمت کوچکتر فک فیلر قرار داد و یا از پروتز فک استفاده کرد و حجم فک را متناسب با سمت دیگر صورت افزایش داد.

تقریبا تمام اجزای صورت قابلیت اصلاح با روش‌های قرینه‌سازی صورت را دارند.

انواع نامتقارنی در استخوان فک

• لب ‌ها: پرکننده یا فیلر لب اغلب برای افزایش اندازه لب بیماران استفاده می‌شود، اما می‌توان از آنها برای بهبود تقارن لب نیز استفاده کرد. زیرا لب‌‌های ما متقارن، دارای وزن برابر یا از نظر اندازه مساوی نیستند.
• بینی: عدم‌تقارن صورت اغلب به دلیل برآمدگی، کج بودن یا خیلی بزرگ یا خیلی کوچک به نظر رسیدن بینی بیمار است. در این موارد، رینوپلاستی (عمل جراحی که شکل بینی را تغییر می دهد)، می‌تواند برای رفع هرگونه نارضایتی در مورد بینی اصلاح تقارن صورت انجام شود. برای رفع نامتقارنی بینی روش‌هایی غیر از جراحی نیز می‌تواند مورد استفاده قرار گیرد.

نتایج حاصل از جراحی قرینه‌سازی صورت

عوامل متعددی وجود دارد که در هنگام برنامه‌ریزی برای جراحی و اجرای روش‌های قرینه‌سازی صورت مورد توجه قرار می‌گیرند. ملاحظاتی مانند سن، آناتومی، آسیب شناسی و مداخلات قبلی که منجر به یک رویکرد مناسب برای هر فرد شود در هر جراحی نیاز است. این بدان معنی است که صرف نظر از نوع درمان انتخاب شده، تقریبا غیرممکن است که یک اندازه‌گیری به نتیجه‌ای دقیق و پیش‌بینی‌شده ختم شود. بحث‌های اخیر در دوازدهمین سمپوزیوم بین‌المللی عصب صورت، نیاز به یک معیار استاندارد در مورد نتایج جراحی را در این گروه از بیماران برجسته کرده است.

نتایج حاصل از جراحی و عمل‌های مختلف اصلاح تقارن صورت، می تواند اثر بسزایی در تغییر چهره داشته باشد.
اگرچه تکنیک‌های بازسازی و روش‌های قرینه‌سازی صورت برای رسیدگی به بسیاری از جنبه‌ها مانند فلج صورت تکامل یافته است، اما هنوز هم هیچ سیستم درجه‌بندی پذیرفته‌شده جهانی برای اندازه‌گیری نتایج حاصل از جراحی وجود ندارد. مشکل در ایجاد یک سیستم عینی و قابل تکرار است که ما را قادر به ارزیابی نتایج جراحی در یک محیط بالینی سازد و در عین حال سخت گیری‌های مناسب را نیز برای به‌کارگیری در تحقیقات داشته باشد. همچنین این روش باید بتواند بهبود بالینی را در طول زمان نظارت کند و برای اختلال عملکرد اولیه و ثانویه عصب صورت اعمال شود.

منابع:

  1. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/19761914/
  2. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5556787/#:~:text=Facial%20symmetry%20refers%20to%20a,the%20human%20body%20%5B7%5D.
  3. https://sci-hub.st/https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1748681514007177
  4. https://plasticsurgeryofboston.com/facial-symmetry-surgery-a-patients-guide/#types

بازسازی مفصل فک به کمک مفصل مصنوعی فک شخصی‌سازی‌شده و شبیه‌ساز جراحی در یک مرحله جراحی – قسمت دوم

همان‌طور که در بخش قبل عنوان شد عموما جراحی بازسازی مفصل فک در دو مرحله صورت میگرفته است: مرحله اول شامل رزکسیون کاندیل مفصل گیجگاهی و قرار دادن یک اسپیسر و سپس بازسازی ثانویه چند هفته یا ماه پس از آن. بازسازی در این روش بر اساس تصاویر سی‌تی‌اسکن گرفته شده پس از جراحی و آماده سازی یک پروتز برای فیت شدن در ناحیه کاندیل و گلنوئید فسا ریزکت شده انجام می‌گیرد.

روش خارج سازی انکیلوز و بازسازی مفصل فک در یک مرحله جراحی به دو شیوه قابل انجام است. در روش اول از مفصل مصنوعی آماده (غیرشخصی‌سازی‌شده) و در روش دوم از مفصل مصنوعی سفارشی و شخصی‌سازی‌شده بر اساس مدل استئولیتوگرافی سه‌بعدی بازسازی شده از تصاویر سی‌تی‌اسکن بیمار استفاده می‌شود. در این تحقیق ۵ بیمار مورد مطالعه از روش دوم که استفاده از پروتز سفارشی و طراحی جراحی به صورت مجازی و از طریق جلسات اینترنتی بین طراحان و جراح استفاده کرده‌اند. با مشخص شدن محدوده پروتز طراحی به صورت سه‌بعدی تبدیل می‌شود. هر یک از سوراخ‌های پیچ‌‌های فیکسیشن با حفظ فاصله از ساختاری‌های حیاتی و بر روی بهترین نقاط ممکن برای فیکسیشن پروتز بر روی استخوان طراحی‌ می‌شود. طول پیچ‌های مورد نیاز اندازه‌گیری می‌شود تا پیچ‌های بایکورتیکال با اطمینان مورد استفاده قرار گیرند.

در زمان بستری بیماران از سیستم فیکسیشن داخل دهانی IMF الاستیک برای ۳ روز استفاده کردند. بیماران هر روز ۳ نوبت ۱۰ دقیقه ای و به مدت ۶ ماه  از ابزار ترابایت (ابزار کمک حرکتی برای مفصل فک) استفاده کردند. بخیه‌ها در اولین بازبینی ۱۰ روز پس از جراحی باز شدند.

فالو‌اپ بیماران به مدت حداقل ۶ ماه انجام شد. از بین ۵ بیمار، ۴ مورد یک مرحله جراحی انجام دادند و یکی از بیماران طی دو مرحله جراحی شد. میانگین باز شدن دهان از 0.6 میلیمتر قبل از جراحی تا ۲۵ میلیمتر پس از آن افزایش یافت (بازه ۲۳ تا ۲۷ میلیمتر)، و عوارض جراحی‌ها ناچیز‌ بود. این روش درمانی جدید قابلیت درمان موثر انکیلوز مفصل گیجگاهی فکی را در یک مرحله جراحی دارد. کاهش تعداد جراحی‌ها و بستری شدن بیمار در بیمارستان با نتایج درمانی مشابه روش دومرحله‌ای مهمترین مزیت‌های این روش به شمار می‌روند.